Ngôn ngữ trong tuy không mới nhưng hình ảnh thật mới được lồng trong khuôn thức của nhịp điệu làm người đọc dễ rung cảm và lãnh hội. Mời quý độc giả cùng đọc và cảm nhận những bài thơ hay của nhà thơ Nguyên Sa để hiểu rõ về chất tình và sự sáng tạo trong thơ Nguyên Sa nhé.

Hoa sen và hoa đào

Em vào tắm dưới hoa sen Những khe nước chẩy những miền hải lưu Những thuyền lạc dưới trời sao Hỏi em hay hỏi hoa đào của anh Chỗ đào có lá sen xanh Bờ xa cỏ thấp nghiêng mình dáng sông Tuyệt vời giữa một giòng trong Đầu sông tóc ướt, lưng vòng biển khơi.

Hư ảo trăng

Hư ảo nào như hư ảo trăng Em đàn cung nguyệt hát cung vân Ta về đúng lúc đêm đang tới Tìm thấy trong thơ chiếc nguyệt cầmHư ảo nào như hư ảo mây Em cười trong nắng, áo trong tay Thơ trong tà áo, em trong gió Ta nhớ mơ hồ mây trắng bayHư ảo nào như hư ảo em Tiếng cười khua động những thân quen Đời xưa ta nhớ mây tiền kiếp Còn lúc bây giờ ta nhớ emHư ảo nào như hư ảo ta Xoè tay năm ngón động âm ba Nhìn quanh bất trắc cao thành núi Đứng tựa vai làm tri kỷ xưaHư ảo nào như hư ảo trăng Trời đưa ta tới chỗ em nằm Em như huyền hoặc, đời như mộng Ta ngả lưng làm một giấc trăng.

Khép

Khi cuốn sách được viết đến dòng cuối sau bao nhiêu cố gắng, kẻ viết bỗng cảm thấy tự thâm tâm dâng lên niềm vui thú vì không hiểu có sự kỳ diệu nào đã đẩy kẻ viết “kinh qua” những trở ngại thực tế thường khó vượt nổi.Trong những giờ, những ngày tận của một năm sắp tàn, trong cái không khí khuấy động của đồng tiền gieo mạnh vào canh bạc đời, trong nỗi lo lắng chạy dài theo mỗi hình thể “lô-xô-bào-ảnh”, trong niềm băn khoăn giày vò tâm cảm do ngoại cảnh đưa tới, trong cái bâng khuâng không biết ngày mai việc gì sẽ đến, trong sự nghi hoặc làm rã rời ý nghĩ, trong miếng cơm manh áo với thân phận con người chẳng khác gì một sinh vật phải lệ thuộc vào một khung cảnh nhàm chán mà không có quyền chối bỏ.Tập bản thảo nằm tênh hênh trên mặt bàn viết như một tội tình. Nó đấy. Nó là kết quả của những đêm mất ngủ, của những ngày đánh lạc thời gian bằng suy nghĩ. Nhưng nó có đây để làm gì, câu hỏi đó không thành vấn đề.“Em yêu? Hôm nay mùa Xuân đã về rồi đây ư? Mùa Xuân, mùa Xuân, những ngày của trời cao và xanh thẳm, với những ân tình bay đi như từng cánh chim di thê trở về rừng cũ, với màu hoa sắc lá dạt dào thêm nhịp luân hành vũ trụ, với môi cười khoe ngọc lưu ly, và còn gì nữa, em yêu?”Còn chứ, còn tiếng chim kêu đầu cành, còn cơn gió nhẹ thổi rơi dăm chiếc lá vàng, còn mùi hương thoảng nhẹ giữa không gian, còn ánh trăng suông lọt qua khuôn cửa lúc nửa đêm về sáng, còn cái nhìn đắm đuối, còn môi cười e ngại, bấy nhiêu xảy ra một cách tự nhiên và bình thản nhưng, đối với nghệ sĩ đó là những dấu hiệu, những chứng cớ để buộc họ vào một khung cảnh, một vị trí đích thực mà họ phải suy nghĩ về sự giao thoa giữa con người và sự mầu nhiệm của Tạo hoá.Sự mầu nhiệm của Tạo hoá chẳng những làm đổi thay từng giá trị mà còn làm cho vạn vật chuyển mới luôn luôn, con người không thoát khỏi sự “hoá kiếp” từ từ và tàn nhẫn đó. Mới hôm nào, anh em quây quần cười cợt coi đời bằng “nửa khoé mắt”, tự vỗ ngực “tương lai là của chúng ta” mà nay nhìn lại, mái tóc đã bạc phơ, vóc dáng xô lệch đường năm tháng, ngó nhau với những tia mắt não nề để cười lên tiếng cười ngắt đoạn. Lần lượt rồi lần lượt tiếp nối kẻ trước người sau mãi mãi. Do đó, những câu nói đầu môi bao giờ cũng là: ngày trước… chúng mình…Phải rồi, ngày trước, những ngày xa xưa của tuổi trẻ khi chợt bắt gặp qua-người-khác, làm cho gợn lên trong lòng một thoáng buồn, cái buồn tuy không đau nhưng man mác như mặt đại dương một sáng êm trời có những đợt sóng mơn man bờ cát. Nhưng cuộc sống đâu có giản dị như vậy, nó hiện diện với những ước lệ bắt con người phải chấp nhận từng nỗi vui buồn, nỗi vui buồn đó, nghệ sĩ không giữ lại làm của riêng tư mà phải đem trình bày để hình thành nghệ thuật.Nghệ thuật chẳng là gì cả nếu nó không chứng minh được sự huyên náo trong lãnh vực chuyên môn để vượt thoát luật đào thải của tiến hoá. Bởi vậy, nói đến nghệ thuật là nói đến cái gì vĩnh viễn xuyên qua mọi ý thức, mọi không gian và thời gian.

Kẻ viết tự vỗ về bằng ảo giác cho no đầy hy vọng.

Mùa Xuân năm Canh Tuất (Tháng 2-1970)Kỳ diệuKhi đám mây cao dừng trên nếp trán Anh chợt nghe vỗ cánh chim bay Trái thơm ngon nặng chĩu trên môi Dòng suối lạ chẩy qua hơi thở Bốn mùa xuân về đứng trên cơ thể Ở giữa mầm lộc biếc và lá non Anh đứng nghe âu yếm gọi tên em Khi em đến nằm ngoan trên đồi cỏ Có bỡ ngỡ là mặt trời bỡ ngỡ Có xôn xao là núi lớn xôn xao Cánh tay anh, anh đã dặn nằm im Đôi mắt anh đã trở thành tinh tú Đứng thật xa để canh chừng giấc ngủ Đứng thật cao như ngọn hải đăng Anh canh chừng con thuyền lạ đi ngang Sẽ chở em về quê hương thần thoại Cả mái tóc đã thành rừng lo ngại Mỗi chân tơ có mong nhớ xanh um Khi môi anh nặng chĩu trái thơm ngon Khi em đến mang theo dòng nhựa ngọt Huyết quản thành sông chở linh hồn lá biếc Cánh tay là cầu mang thương mến qua sông Anh nghe thơ thức dậy tuổi mười lăm Anh nghe em bước vào thơ sáng lạnEm chớ hỏi: sóng đi trên biển lớn Cớ làm sao thành nhã nhạc dâng lên Cớ làm sao muôn tinh tú trong đêm Bỗng rung động khi em cười rất nhẹ…Bài thơ này đã được nhạc sĩ Anh Bằng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Lúc chết

Anh cúi mặt hôn lên lòng đất Sáng ngày mai giường ngủ lạnh côn trùng Mười ngón tay sờ soạng giữa hư không Ðôi mắt đã trũng sâu buồn ảo ảnhỞ trên ấy mây mùa thu có lạnh Anh nhìn lên mái cỏ kín chân trời Em có ngồi mà nghe gió thu phai Và em có thắp hương bằng mắt sáng?Lúc ra đi hai chân anh đằng trước Mắt đi sau còn vương vất cuộc đời Hai mươi năm, buồn ở đấy, trên vai Thân thể nặng đóng đinh bằng tội lỗiÐôi mắt ấy đột nhiên buồn không nói Ðột nhiên buồn chạy đến đứng trên mi Anh chợt nghe mưa gió ở trên kia Thân thể lạnh thu mình trong gỗ mụcAnh chợt ngứa nơi bàn chân cỏ mọc Anh chợt đau vầng trán nặng đêm khuya Trên tay dài giun dế rủ nhau đi Anh lặng yên một mình nghe tóc ướtNằm ở đấy, hai bàn tay thấm mệt Ngón buông xuôi cho nhẹ bớt hình hài Những bài thơ anh đã viết trên môi Lửa trái đất sẽ nung thành ảo ảnh

Mời

Tôi trân trọng mời em dự chuyến tàu tình ái.Trong một phút, một giây cuộc hành trình sẽ mở. Tôi mời em. Trân trọng mời em cùng đi, cùng khai mạc cuộc đời.Tôi mời em vứt bỏ lại đằng sau những kinh thành buồn bã với phong tục, thói lề, bạc vàng giả dối: muốn làm người yêu thì phải đỗ Tú Tài.Tôi mời em đi ngay. Không cần lấy vé. Không phải đợi chờ vì điều kiện du hành là những ngón tay lồng vào nhau và tâm hồn đừng đơn chiếc.Còn nếu cần thì tôi sẽ làm người bán vé. Nhưng tôi sẽ không quên làm người đồng hành duy nhất để đưa em đi. Và tôi sẽ làm người lái tàu để không ai được dự phần vào câu chuyện đôi ta.Vé có thể là những lá thư xanh. Tàu là gian nhà rất nhỏ. Nhưng mỗi ga chắc chắn sẽ là những chiếc hôn nồng cháy cuộc đời.Tôi mời em đi ngay. Em có thể đến đây với đôi giầy cao gót để tôi tưởng mình em vóc hạc. Nhưng nếu em vội vã thì em cứ đi chân không. Tôi sẽ bọc mười đầu ngón chân với tất cả linh hồn say đắm yêu em.Em có thể tô môi son rất đỏ như khi đi dự một dạ yến tưng bừng. Em có thể để phấn hồng trên má, trên màu áo những vòng kim tuyến kết hoa đăng.Nhưng nếu vội vàng mà em để vành môi tái nhợt, mớ tóc bù tung. Thì có hại gì đâu em? Cuộc hành trình sẽ khởi vào đêm khuya. Tôi không nhìn thấy má hồng non vì còn mải mê với tất cả em tràn đầy trong đáy mắt.Tôi cũng đi rất vội vàng. Hành lý chỉ mang theo một vòng tay để ôm em, đôi mắt say sưa để thì thầm nói chuyện và đôi môi để kết hoa đám cưới trên vừng trán dịu hiền.

Em đến ngay đi.

Ðể tất cả gò má em ấp trên bàn tay tôi xóa hết những đường chỉ tay gian khổ.Em đến ngay đi.Em đến ngay cho cuộc hành trình được mở. Gió được nổi lên từ mớ tóc phiêu bồng, thuyền dong thả từ đường môi óng ả. Và ngực căng buồm, mắt trông tìm vội vã:Tôi đi vào kiều diễm của thân em.

Mùa xuân buồn lắm em ơi

Mùa xuân buồn lắm em ơi Anh vẫn đạp xe từ Saigon lên trường đua Phú Thọ Đạp xe qua nhà em Nhìn vào ngưỡng cửa Nhà số 20 Anh nhớ em má hồng…Anh nhớ nhà em có cửa sơn xanh Có một hàng rào, có thầy, có mẹ … Có ngựa chạy trong trường đua, người đi ngoài phố Nên anh đạp xe đi Rồi đạp xe về Mà chẳng có đôi ta…Mùa xuân buồn lắm em ơi Mỗi lần đạp xe về anh vẫn nghe lòng bỡ ngỡ Chiếc xe còn nguyên màu sơn xanh Nhưng tâm hồn đã ngả sang màu sắt rỉBởi vì từ Saigon lên tận trường đua Phú Thọ Hết cả tiền uống một ly nước mía Mà cũng không gặp em Nên khát đắng linh hồnKhông phải anh ngại đường xá xa xôi Anh cần gì đường dài Anh cần gì nước mía Anh cần gì hoa thơm và chim cười trong lá biếc Cũng chẳng cần cỏ thêu xanh cánh đồng xa biền biệt Nhưng làm sao không có bóng hai người đè lên cỏ úa Để anh nghe em cười mà thấy cả mùa xuân… Làm sao chỉ có một mình anh Vừa đạp xe, vừa ngâm thơ (mà đường vẫn dài) Ngửa mặt lên cao, trời xanh biêng biếc Làm sao em không ngó xuống linh hồn?…Sao mùa xuân mà chẳng có mưa bay Chẳng có người đi bên cạnh cầm tay Anh chẳng được hôn lên trán ái tình Và nói năng những lời vô nghĩa…

Năm ngón tay

Năm ngón tay Trên bàn tay năm ngón Có ngón dài, ngón ngắn Có ngón chỉ đường đi Có ngón tay đeo nhẫn Ngón tay tô môi Ngón tay đánh phấn Ngón tay chải đầu Ngón tay đếm tiền Ngón tay lái xe Ngón tay thử coóc-sê Ngón tay cài khuy áoEm còn ngón tay nào Ðể giữ lấy tay anh?

Nga

Hôm nay Nga buồn như một con chó ốm Như con mèo ngái ngủ trên tay anh Ðôi mắt cá ươn như sắp sửa se mình Ðể anh giận sao chả là nước biển!…Tại sao Nga ơi, tại sao… Ðôi mắt em nghẹn như sát từng lần vỏ hến Hơi thở trùng như sợi chỉ không căng Bước chân không đều như chiếc thưóc kẻ ai làm cong Ai dám để ở ngoài mưa, ngoài nắng!Nói cho anh đi, Nga ơi… (em làm ơn chóng chóng) Lại bên anh đi – bằng một lối rõ thật gần Bằng một lối gần hơn con đường cong Bằng một lối gần hơn con đường thẳng Bằng đôi má hồng non, bằng mắt nhìn trinh trắng Bằng những lời yêu mến tan trên đôi môi…Và cười đi em ơi, Cười như sáng hôm qua, Như sáng hôm kia… Cười đi em, Cười như những chiều đi học về Em đố anh Paris có bao nhiêu đèn xanh đèn đỏ Và anh đố em: Em có nhớ Mỗi ngày bao nhiêu lần anh hôn em?…Cười đi em, Cười rõ thật nhiều đi em… Rồi đố anh Cho anh không kịp đếm Cho anh tan trong niềm vui Cho bao nhiêu ngọn đèn xanh, đèn đỏ thi nhau cười Vì hai bàn tay chúng mình sát lại (tay anh và tay em) Nhớ hai giãy phố chạm vào nhau Hai giãy phố chúng mình vẫn đi về Em nhớ không?…Em nhớ không, đã có một lần anh van em Ðã có một lần lâu hơn cả ngày xưa Em sợ thời gian buồn nhu mọt nhấm từng câu thơ Em sợ thời gian ác như lửa thiêu từng thanh củi Mắt e ngại như từng con chỉ rối Em sợ những ngày trời nắng như hôm nay Em sợ những đường tàu vướng víu như chỉ tay Không dám chọn lấy một ga hò hẹn Em nhớ không, anh đã van em (và anh còn van em như ngày xưa…) Em đừng buồn như những chiếc lá tre khô Em đừng buồn như những nóc nhà thờ không có tuổi Anh van em đừng nhìn anh và đừng cười gượng gạo Em đừng cười như ngọn bấc gần hao Những nụ cười vướng trên đôi gò má xanh xao Những nụ cười vướng trên mắt nhìn trắng đục Ðừng để anh nhìn em rồi nghẹn ngào chớp mắt Như hai vì sao le lói trong đêm sương mù Ðừng để thời gian dầy như trăm vạn lớp chấn song thưa Về xen giữa hai bàn tay sầu tủi!…Em nhớ không, anh đã van em đừng buồn Anh đã van em đừng để những nụ cười chắp nối Mắt anh sẽ mờ vì những vết kim khâu Và anh buồn, rồi lấy ai mà dỗ nhau Lấy ai mà dỗ hai con chó ốm!…Em nhớ không cả một hôm trời mưa Một hôm trời mưa tấm tức Một hôm trời mưa không ướt cánh chuồn chuồn Những hạt mưa không đan thành mắt áo len Những hạt mưa không làm phai màu nước mắt Em đã khóc, anh đã khóc và chúng mình đã khóc Bước chân lê trên những hè phố không quen Chúng mình đã khóc vì không được gần nhau như hai con chim Chúng mình đã khóc vì không có tiền làm lễ cưới, lễ xin Và em nhớ không, chúng mình đã hỏi nhau: Tại sao phải làm lễ tơ hồng Tại sao phải nhờ người ta buộc chỉ vào chân Khi tay em đã vòng ra đằng sau lưng anh Khi tay anh đã vòng ra đằng sau lưng em Người ta làm thế nào cắt được Bốn bàn tay chim khuyên!…Người ta làm thế nào cấm được chúng mình yêu nhau Nếu anh không có tiền mua nhẫn đeo tay Anh sẽ hôn đền em Và anh bảo em soi gương Nhìn vết môi anh trên má Môi anh tròn lắm cơ Tròn hơn cả chữ O Tròn hơn cả chiếc nhẫn Tròn hơn cả hai chiếc nhẫn đeo tay!…Chúng mình lấy nhau Cần gì phải ai hỏi… Cả anh cũng không cần phải hỏi anh “Có bằng lòng lấy em?…” Vì anh đã trả lời anh Cũng như em trả lời em Và cũng nghẹn ngào nước mắt!…Và em sẽ cười phải không em Em sẽ không buồn như một con chó ốm Như con mèo ngái ngủ trên tay anh Ðôi mắt cá ươn như sắp sửa se mình Ðể anh giận sao chả là nước biển!…Em sẽ cười phải không em Vì không ai cấm được chúng mình yêu nhau!… Không ai cấm được anh làm những câu thơ anh thích Không ai cấm được anh làm cả bài thơ Với một chữ N Với một chữ G Và với một chữ A Người ta có thể đọc một câu, hai câu, hay cả ba Người ta có thể không thích (thì người ta không thích một mình) Nhưng người ta không cấm được anh yêu bài thơ của anh

Ngỏ ý

Tôi giữ em lại trên một hè phố đông người. Em đừng ngần ngại. Tôi bảo em rằng: tôi yêu em.Tôi nói không thẹn thùng không đắn đo, dò xét. Bởi vì em ơi tôi không phải là gã lái buôn hỏi giá hàng trong một buổi chợ chiều hỗn loạn. Cũng không phải là người thư ký già ngồi mân mê vài chiếc đanh ghim và mưu toan làm chủ sự.Tôi không thể làm một ngọn đèn xanh, đèn đỏ, làm người cảnh sát đứng ở công trường mà chỉ cho lòng tôi vào con đường định hướng.Tôi phải nói với em rất nhanh như một cánh đại bàng vút lên trời cao vì em ơi, cuộc đời sẽ trôi qua thấm thoát.Một phút trì hoãn, đợi chờ thì lập tức trên cánh đồng bát ngát của cuộc đời tôi sẽ bị biến thành một gã phế binh ngồi khóc rưng rưng. Những giọt nước mắt rỏ xuống bội tinh hoen rỉ ố vàng.Vâng, tôi khóc và nước mắt sẽ tan thành máu nhỏ.Tôi sẽ bị lưu đầy nằm gối đầu trên hoả diệm sơn để sức lửa thời gian nấu thân thể tôi thành một loại từ thạch.Tôi yêu em. Và tôi chỉ van em cho được nói yêu em. Em đừng đi ngay dù trên đường đi ngựa xe mắc cửi.Cho tôi nói ngay. Nếu không tôi sẽ phải đi tìm tôi như một thân ngựa cuồng điên chạy trên đường hoàng hôn đuổi theo một bóng mặt trời đang khuất núi.Tôi phải nói ngay bởi vì tôi không thể dấu tình yêu như biển cả sau một cơn giông to bão lớn cất trên bờ cát trắng những thây ma.Ðợi đến ngày mai tôi e sợ rằng đời sẽ bổ tôi làm phu lục lộ đi đo sự già nua của tâm hồn mình bằng mớ tóc bù tung, đôi mắt quầng thâm của những người yêu đi lấy chồng rồi sinh con đẻ cái.

Cho tôi nói ngay.

Ðến ngày mai hơi thở cũng ẩm tanh mùi tội lỗi. Tôi sẽ phải gục đầu tưởng niệm hương thơm mùi sữa mẹ và chất mặn nồng của những giọt nước mắt đầu tiên.Ánh sáng sẽ mờ hoen. Tôi sẽ nhìn cuộc đời bằng đôi mắt tử thi.Và em ơi, cả tôi, cả cuộc đời con đường đi và mớ tóc dài thơm sẽ biến thành ảo ảnh.Ngoài tầmKhi xứ sở mùa xuân ở ngoài tầm cánh chim bayKhi những đám mây hy vọng ở ngoài tầm những giờ thao thức ban đêmKhi con tàu tương lai ở ngoài tầm ngọn hải đăng chờ đợiKhi hình ảnh đôi giày đầu tiên, thầy giáo trường làng chân thực, những cánh đồng tuổi trẻ ở ngoài tầm kỷ niệmKhi những cuộc hò hẹn ở ngoài tầm rung động, sự bình yên ở ngoài tầm giấc ngủ, tiếng hót chim khuyên ở ngoài tầm vừng trán ban mai.Khi những bước chân ở ngoài tầm con đường độc đáo đưa về tâm hồnKhi con thuyền nối liền những đôi mắt người ở ngoài tầm giòng sông hiền dịuKhi những hạt giống công bình được trồng rất nhiều ngoài tầm khu ruộng được mùaKhi lời hứa hẹn vẫn ngoài tầm chân trời hành động vẫn ngoài tầm ngọn lửa chân thành, ngôn ngữ vẫn ngoài tầm rộng lượngKhi bàn tay vẫn ở ngoài tầm bàn tay, đôi mắt ngoài tầm đôi mắt, đôi môi ngoài tầm đôi môiKhi tự do nhiều nơi vẫn ở ngoài tầm biên thùyKhi nhánh lộc non của tình người cao hơn ngọn cây và những mái đầu không ở ngoài tầm ngọn cỏKhi ba chiều không gian không ở ngoài tầm đố kỵKhi chân lý không ở ngoài tầm những khuôn mặt hoá trangẤy là khi ngực hai mươi ở trong tầm viên đạnVà tình yêu ở ngoài tầm cuộc đời

Người em sống trong cô độc

Tay anh dài sao em không gối mộng Thơ anh say sao chẳng uống cho đầy Mắt thuyền trôi anh chèo cả hai tay Sao chẳng ngự cho hồn anh xuống nhạcSao chẳng đến cho lá cành xanh biếc Năm ngón tay anh trổ lá mùa xuân Ngọc cho em anh đúc ở thư phòng Có lửa cháy trong mắt buồn da diếtCó thơ thắp sáng trong từng ánh nguyệt Những lời êm bầy biện với linh hồn Có mùa thu thay áo ở đầu non Cho dịu lối em về mai lá rụngEm chói sáng trong tình anh cô độc Cả cuộc đời mộng ảo nhớn bừng lên Gót kiều thơm chuyển bước: bút thần run Chờ em đến tuổi trời anh đốt lửaHãy thở gấp cho anh nhiều hơi thở Mắt mở to cho biển rộng vô cùng Hãy ban từng khoé mắt đốt hoa đăng Và má đỏ tiếp hồng xuân vĩnh viễnEm đã đến chưa? Sao đêm chợt vắng Cả cuộc đời xáo động chợt hao đi Những ngón tay dần chuyển đến hôn mê Và tà áo phủ chân trời trước mặtBài thơ này đã được nhạc sĩ Ngô Thuỵ Miên phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Nước ngọt

Tôi viết cho người có đôi môi khô Vì quen sống giữa một trần gian nước mặnGiữa một kiếp sống nhá nhem Nên đời người sờ soạng Giữa những hố hầm cách bức Nên bàn tay đóng cửa những bàn tayTôi viết cho người Vì tôi ngại ngày mai Người sẽ phải ghen với cả những bàn tay lá cây Giữa gió mùa xuân đang mừng đang tủiVì tôi ngại Khi thời gian không còn chắp nối Người sẽ ngỡ ngàng Khi cả những bàn tay hành khất Mở linh hồn cho lại những yêu thươngPhải, tôi ngại Sóng sẽ đáng băng ngang Chẻ vỡ lòng thuyền Và lòng những con người không chứa đựngNên tôi van ngưòi Hãy chịu khó đa mang Không phải tôi sợ những chấn song dài Hay những nan lồng mắt cáo chăng ngang Nhưng tôi phải khóc Khi những mắt người Ðan thành những lần phên mắt cáoNên tôi van người Hãy chịu khó đa mang Tôi sẽ xin làm thơ Ðể dâng người lấy nửa giòng nước ngọt Ðể ngày mai giữa mùa xuân lả lướt Tôi sẽ hái Giữa đám mây ngũ sắc của cầu vồng Lấy một màu cho em dệt áo

Paris

Mai tôi ra đi chắc trời mưa Tôi chắc trời mưa mau Mưa thì mưa chắc tôi không bước vội Nhưng chậm thế nào cũng phải xa nhau…Mai tôi đi chắc Paris sẽ buồn Paris sẽ nhìn theo Nhưng nhìn thì nhìn đời trăm nghìn góc phố Con đường dài thẳng mãi có bao nhiêuMai tôi đi dù hôm nay đang vào thu Giòng sông Seine đang mặc áo sương mù Đang nhìn tôi mà khoe nước biếc Khoe lá vàng lộng lẫy lối đi xưaDù hôm nay giữa một ngày tháng bảy Chiếc tháp ngà đang ướt rũ mưa ngâu Sông Seine về chân đang bước xô nhau Sẽ vịn ai cho đều giòng nước chảyDù mai kia trong một đêm quá khuya hay một ngày sớm dậy trên một con đò, bên một góc phố, dưới một luỹ tre tôi sẽ ngồi kể chuyện nắng chuyện mưa và có lẽ tôi sẽ kể chuyện Paris để khói thuốc xám trên môi dăm người bạn và trên môi tôi điếu thuốc sẽ run trên những đường cong lận đận điếu thuốc sẽ run như chân người vũ nữ vừa quen đôi chân người mà tôi không dám nhớ cũng không dám quên còn quay đảo giữa điệu nhạc mềm như khói thuốc…Tôi sẽ hỏi trong những chiều giá buốt những chiều mưa mây xám nặng trên vai người con gái mắt xanh màu da trời trên áng mi dài có quanh co tuyết phủ?Rồi cả người cả Paris nhìn tôi qua một nụ cười nhắn nhủ nụ cười mềm như ánh nắng của cuộc chia ly của một buổi sáng mai khi những người phu đổ rác bắt đầu đi những thùng rác bắt đầu cọ vào nhau với những tiếng kêu của một loài sắt lạnh như những tiếng kêu của những chiếc đinh khô, những mình búa rắn của những đôi mắt nhìn theo và tôi cũng nhìn theo không biết người ta vừa khâm liêm mình hay khâm liệm một người yêuDù người yêu không phải là người con gái có mớ tóc vàngNhưng cũng sợ phải viết những lá thư xanh về xứ Đũa son nên tôi không dám hỏi: tại sao mắt em buồn tại sao má em đỏ tại sao môi em ngoan vì những ngón tay tô đỏ màu đũa son đang muốn gắp cả đời người hạnh phúcVà cả tôi cũng vẫn nghẹn ngào trong mỗi lần nói thật mỗi lần nghe Paris hỏi tôi: tại sao anh về tại sao anh không ở?…Nhưng dòng máu không thể chảy ngoài huyết quản dù tôi yêu Paris hơn một người bạn yêu một người bạn hơn một người yêu yêu một người yêuDù đêm nay tôi vẫn làm thơ dặn những người con gái nhỏ đi về trên hè phố Saint Michel gò má đỏ phồng bánh graffen để những hạt đường rơi trên má lau vội làm gì cho có duyênDù đêm nay những người yêu nhỏ vẫn đi về vẫn đôi mắt nhìn lơi lả hở khuy cặp môi nghiêng trong một cánh tay ghì mỗi chuyến métro qua vồi vội giòng Seine cười ngoảnh mặt quay điDù đêm nay tháp Eiffel Vẫn kiễng mình trong sương khuya nhìn bốn phía chân trờiVà đôi mắt tôi Vẫn tìm đến trong một giờ hò hẹnVà từ mai trên những lá thư xanh tôi không được bắt dầu bằng một chữ P hoa như tên một người con gái…Bài thơ này đã được nhạc sĩ Anh Bằng phổ nhạc thành bài hát Mai tôi đi.

Paris có gì lạ không em

Paris có gì lạ không em? Mai anh về em có còn ngoan Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ Em có tìm anh trong cánh chimParis có gì lạ không em? Mai anh về giữa bến sông Seine Anh về giữa một giòng sông trắng Là áo sương mù hay áo em?Em có đứng ở bên bờ sông? Làm ơn che khuất nửa vừng trăng Anh về có nương theo giòng nước Anh sẽ tìm em trong bóng trăngAnh sẽ thở trong hơi sương khuya Mỗi lần tan một chút suơng sa Bao giờ sáng một trời sao sáng Là mắt em nhìn trong gió đưa…Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay Tóc em anh sẽ gọi là mây Ngày sau hai đứa mình xa cách Anh vẫn được nhìn mây trắng bayAnh sẽ chép thơ trên thời gian Lời thơ toàn những chuyện hờn ghen Vì em hay một vừng trăng sáng Đã đắm trong lòng cặp mắt em?Anh sẽ đàn những phím tơ trùng Anh đàn mà chả có thanh âm Chỉ nghe gió thoảng niềm thương nhớ Để lúc xa vời đỡ nhớ nhungParis có gì lạ không em? Mai anh về mắt vẫn lánh đen Vẫn hỏi lòng mình là hương cốm Chả biết tay ai làm lá sen?…Bài thơ này đã được nhạc sĩ Ngô Thuỵ Miên phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Pho tượng

Khi về, Xin em đi từng bước chậm, Anh không còn đó, Xin em hiểu dùm, xin em lượm dùm.Pho tượng mưa, Pho tượng mùa đông, Pho tượng mây xám, Pho tượng tuyết trắng.Anh không còn đó, Dù vậy, Pho tượng nào cũng có một đời riêng, Pho tượng mưa và pho tượng tuyết Pho tượng tuyết, chắc em còn nhớ có quanh cổ chiếc khăn quàng của em Mỗi pho tượng tự tìm lấy chỗ ngồi của mình Anh cũng tìm chỗ ngồi Anh cũng ngồi ở đó Lặng im Cho đến lúc chợt biết Mỗi pho tượng cũng có một đời riêng.

Sám hối

Khi nắng mở cửa một bầu trời nạm bạc, anh sẽ trở về trên con đường không có mùi cỏ ải mà chỉ có nắng vàng hanh.Anh sẽ trở lại bên em – mà cúi đầu – mà quỳ gối – mà nghe rụng trong lòng ánh sáng hành tinh.Anh sẽ quỳ gối bên em nhưng không dám nói chuyện trần gian.Anh không dám kể lể dài dòng như một người giang hồ nói với người giang hồ về những chuyện quê hương.Anh chỉ dám dâng em chút ít đớn đau với nỗi niềm sám hối.Nỗi niềm của một kiếp người đã nhiều tháng ngày ngồi trong ngõ tối.Anh đã ngồi im không nói: anh chỉ còn là gã kép già quanh năm khát nước vì suốt cả đời người hò hét một bản sàng sê.Suốt cả đời người anh đã chờ đợi tin yêu: lửa đến từ những cửa ngõ cuộc đời đã đốt cháy mười đầu ngón tay bằng những khối nhựa đường nóng bỏng.Từng hy vọng đã bay theo từng hy vọng. Không biết có phải vì nhát cuốc tháng ngày đã phạt cỏ đùa chơi?Nên anh đã ngồi im. Phải, anh đã ngồi im để nghe những nụ cuời thông phong vỡ rạn trong lòng anh.Anh không dám nhắc đến cuộc đời xa cũ. E sợ rằng lời lẽ chua cay sẽ biến thành bốn con ngựa già kéo linh hồn anh chạy về bốn phía chân trời trong những ngày giá lạnh.Anh cũng không dám khóc. Nước mắt em ơi, đã đóng đinh vào lòng bàn tay anh và linh hồn dớm máu…Anh chỉ ngồi nhìn sao khuya rung động. Nghe bờ môi tát cạn nhưng hơi thở yếu dần.Anh chỉ dám nghĩ rằng: sao bao nhiêu năm tháng qua không từ bỏ cuộc đời đi làm hoà thượng. Ðể những ngày tu đắc đạo sẽ làm búa sẻ rừng, làm sông chở gỗ. Củi đem về chất ở sân chùa mà làm lễ hoả thiêu.Sao lại sống để buồn nôn khi nhìn cuộc đời mặc cả tình yêu.Ðể cả ngày mai khi hai tay buông xuôi còn phảng phất u buồn trên mi mắt…

Sân bắn

Bia lên ta thấy thân người Thấy ta thấy địch thấy đời lãng du Thấy tay dư thấy chân thừa Thấy tai nghễnh ngãng mắt mù óc không Một đời phơ phất hình nhân Thấy còn thấy hết sau cùng thấy đau Bia lên thấy mẹ u sầu Giấy bồi tơi tả cúi đầu trong ta Trời cao ngó xuống thịt da Bia lên trông cũng vật vờ cỏ xanh Bia lên tìm chỗ ta nằm Non cao duỗi cẳng em còn thấy đâu Hầm bia buồn đến mộ sâu Nghìn cây nến thắp trên đầu đạn bay1970

Tâm sự

Mỗi lần làm xong một bài thơ Tôi đều muốn dứt bỏ chỗ đông người Trở về nơi sum họp của trăng sao Mà đọc lên những lời tình ái say mê Mà đọc lên những lời đắm đuốiNhư những sao đêm sao chìm trong bóng tối Người thuỷ thủ già vẫn lặng lẽ nhổ neo Suốt một đời người Tôi vẫn làm người con trai mười tám tuổi đi cầu hôn Có người hỏi rằng: sao không chán nản van xin? Tôi xin thưa: ngày tháng không thể làm mòn phai những lời đắm đuối Người bảo dại khờ? Thưa vâng, tôi chỉ là một người trẻ tuổi Nhưng nếu người trách là cuồng tín Tôi phải xin thưa: bị lừa gạt đã nhiều Nên nguyện suốt đời thật dạ thương yêu Nên nguyện suốt đời vĩnh viễn làm thơ Cho những người con gái lấy chồng Mang theo làm vốn liếng…Người có hỏi: chẳng có ai hẹn hò sao cứ một mình hò hẹn Và người cười – Tôi chẳng dám hờn ghen Tôi nói chuyện ân tình dù chẳng có quyền uy Tôi mến, tôi yêu chứ đâu dám sắc phong cho tình áiCòn vụng dại, thưa vâng, tôi vụng dại Tôi dại khờ mà vẫn cứ say sưa Chuyện đời người làm gì có lượng cân đo Thì tình ái biết đâu mà suy tínhNên tôi muốn một lòng thành khẩn Dâng cuộc đời chuyện tình ái đam mê Không phải tôi sợ lao tù Mà chỉ vì yêu mến loài người Nên giãi tỏ niềm riêng để cùng thông cảmDù người nghe, dù người chẳng muốn Tôi biết làm sao? Thơ không phải là một giải trí trường Để các người rủ nhau vào du hí…Cho đến bao giờ cả lòng người cũng yêu đương mà mở toang cửa ngõ Nếu thấy cần tôi sẽ bỏ làm thơ (bỏ làm thi sĩ) Bỏ cái nghề thầy kiện già biện hộ cho tình yêu Để cùng bạn bè bốn phương Gục đầu trong hạnh phúc

Tháng sáu trời mưa

Tháng sáu trời mưa, trời mưa không ngớt Trời không mưa anh cũng lạy trời mưa Anh lạy trời mưa phong toả đường về Và đêm ơi xin cứ dài vô tậnĐôi mắt em anh xin đừng lo ngại Mười ngón tay đừng tà áo mân mê Đừng hỏi anh rằng: có phải đêm đã khuya Sao lại sợ đêm khuya, sao lại e trời sáng…Hãy dựa tóc vào vai cho thuyền ghé bến Hãy nhìn nhau mà sưởi ấm trời mưa Hãy gửi cho nhau từng hơi thở mùa thu Có gió heo may và nắng vàng rất nhẹVà hãy nói năng những lời vô nghĩa Hãy cười bằng mắt, ngủ bằng vai Hãy để môi rót rượu vào môi Hãy cầm tay bằng ngón tay bấn loạnGió có lạnh hãy cầm tay cho chặt Đêm có khuya em hãy ngủ cho ngoan Hãy biến cuộc đời thành những tối tân hôn Nếu em sợ thời gian dài vô tậnTháng sáu trời mưa, em có nghe mưa xuống Trời không mưa em có lạy trời mưa? Anh vẫn xin mưa phong toả đường về Anh vẫn cầu mưa mặc dầu mây ảm đạmDa em trắng anh chẳng cần ánh sáng Tóc em mềm anh chẳng thiết mùa xuân Trên cuộc đời sẽ chẳng có giai nhân Vì anh gọi tên em là nhan sắcAnh sẽ vuốt tóc em cho đêm khuya tròn giấc Anh sẽ nâng tay em cho ngọc sát vào môi Anh sẽ nói thầm như gió thoảng trên vai Anh sẽ nhớ suốt đời mưa tháng sáuBài thơ này đã được nhạc sĩ Ngô Thuỵ Miên phổ nhạc thành bài hát Tình khúc tháng sáu (năm 1984) và nhạc sĩ Hoàng Thanh Tâm phổ nhạc thành bài hát cùng tên (năm 1987).

Thư cho bạn

Bây giờ mày ở trong tù Đêm nằm muỗi cắn nhớ nhà không em Chúng nó nói chuyện văn chương Tao nghe nóng mặt cởi quần nhìn sông Sài Gòn trông vẫn mịt mùng Làm thơ tao thấy trong lòng xót xa Sài Gòn chưa hết mùa mưa Ở nhà tao vẫn nhớ nhà mỗi đêmKhông nói tao sợ mày phiền Nói ra, với rượu, tao buồn gấp hai Em mày đi lấy chồng rồi Gặp tao ngoài phố ngậm ngùi nhìn nhau Tao nhìn tao thấy mày đau Nó nhìn nó thấy trong tao có mày Mẹ già phơ phất lá bay Những ngày về phép thay mày tao thăm Tao đi lính được bốn năm Mày nghe chuyện lính tưởng rằng tao gân Tưởng tao trấn thủ lưu đồn Một tay cờ kiếm anh hùng chí cao Bốn năm Đỗ Phủ nằm khoèo Rượu say thơ cũng mệt nhoài tứ chi Mười phương vẫn một bọn hề Những thằng bưng điếu vác cờ chạy quanh Tao nhìn chẳng thiết nói năng Miệng cười nước mắt lưng tròng gió đưa Mày nghe lũ hạc tới chưa Tao đi sao đã tà tà cánh bay Trong tù mày có thấy mây Thấy tao đứng đó những ngày gió đông Sao tao thấy có thấy không Thấy tao trùng điệp bão bùng biển khơiNhìn tao tao thấy rồi đời Nhìn mày tao cất tiếng cười như điên Một đời, đành vậy, nghe con Ngựa hay mày khổ thôi đừng nói chi Vợ chê xương thịt tao già Tù ra nếu thấy tao đi mất rồi Uống xong ngửa mặt lên trời Hai vai ngất ngưởng là mày có tao

Thơ xuân

Thơ xuân áo vàngMùa xuân em mặc áo vàng, Ở trong thơ cổ chim hoàng hạc bay. Em vừa xoay nhẹ vai gầy, Nhìn coi vũ điệu vào đầy giấc mơ. Nhìn coi chỗ cuối bài thơ, Nụ hôn màu đỏ trời cho rượu đào. Anh nhìn em mới bước vào, Nhìn xuân, xuân cát tiếng chào đầu năm.Thơ xuân áo xanhMùa xuân em mặc áo xanh, Biển thu mình lại dưới cành lá nâu. Bướm vàng cột tóc mái sau, Cám ơn em đã mang màu cho xuân. Cuộc đời dẫu có phù vân, Ở trong mây nổi có phần thiên thu.Thơ xuân áo tímTrời sang trước, núi sang sau, Tranh nhau gõ cửa lúc đầu sớm mai. Ta chưa kịp hỏi coi ai, Ðã nghe tiếng biển reo vui rộn ràng. Thơ xanh, thơ trắng, thơ vàng, Giục nhau cất tiếng mừng em đã về. Trong vũ trụ có sao tua, Em khoe áo tím. trời vừa sang xuân.

Thư cho bạn

Bây giờ mày ở trong tù Đêm nằm muỗi cắn nhớ nhà không em Chúng nó nói chuyện văn chương Tao nghe nóng mặt cởi quần nhìn sông Sài Gòn trông vẫn mịt mùng Làm thơ tao thấy trong lòng xót xa Sài Gòn chưa hết mùa mưa Ở nhà tao vẫn nhớ nhà mỗi đêmKhông nói tao sợ mày phiền Nói ra, với rượu, tao buồn gấp hai Em mày đi lấy chồng rồi Gặp tao ngoài phố ngậm ngùi nhìn nhau Tao nhìn tao thấy mày đau Nó nhìn nó thấy trong tao có mày Mẹ già phơ phất lá bay Những ngày về phép thay mày tao thăm Tao đi lính được bốn năm Mày nghe chuyện lính tưởng rằng tao gân Tưởng tao trấn thủ lưu đồn Một tay cờ kiếm anh hùng chí cao Bốn năm Đỗ Phủ nằm khoèo Rượu say thơ cũng mệt nhoài tứ chi Mười phương vẫn một bọn hề Những thằng bưng điếu vác cờ chạy quanh Tao nhìn chẳng thiết nói năng Miệng cười nước mắt lưng tròng gió đưa Mày nghe lũ hạc tới chưa Tao đi sao đã tà tà cánh bay Trong tù mày có thấy mây Thấy tao đứng đó những ngày gió đông Sao tao thấy có thấy không Thấy tao trùng điệp bão bùng biển khơiNhìn tao tao thấy rồi đời Nhìn mày tao cất tiếng cười như điên Một đời, đành vậy, nghe con Ngựa hay mày khổ thôi đừng nói chi Vợ chê xương thịt tao già Tù ra nếu thấy tao đi mất rồi Uống xong ngửa mặt lên trời Hai vai ngất ngưởng là mày có tao

Tiễn biệt

(Paris, 1954)Người về đêm nay hay đêm mai Người sắp đi chưa hay đi rồi Muôn vị hành tinh rung nhè nhẹ Hay ly rượu tàn run trên môiNgười về trên một giòng sông xanh Trên một con tàu hay một ga mông mênh Sao người không chọn sông vắng nước Hay nước không nguồn cho sông đi quanhSao người đi sâu vào không gian trong Bức tường vô hình nên bức tường dầy mênh mông Và sao lòng tôi không là vô tận Cho gặp gỡ những đường tàu đi song songNgười về chiều nắng hay đêm sương Người về đò dọc hay đò ngang Câu thơ sẽ là lời hò hẹn Nhưng nói làm gì tôi xin khoanNhưng người về đâu, người về đâu Để nước sông Seine bỡ ngỡ chảy quanh cầu Sao người không là vì sao nhỏ Để cho tôi nhìn trong đêm thâuSao người không là một cung đàn Cho lòng tôi mềm trong tiếng than Khi trăng chảy lạnh từng chân tóc Khi gió se trùng muôn không gianSao người không là một con đường Sao tôi không là một ga nhỏ Mà cũng có những giờ gặp gỡ Cũng có những giờ chia tan?Người về lòng tôi buồn hay lòng tôi vui Áo không có màu nên áo cũng chưa phai Tôi muốn hỏi thầm người rất nhẹ: Tôi đưa người hay tôi đưa tôi?

Tình yêu đàn ông ba mươi tuổi

Hỡi người yêu có bàn tay anh buông ra như tàn thuốc lá Hãy tha cho đốm hồng thân thể này trong ngày tháng thành than Dây thép gai đã buộc vào mắt anh gió lốc Cuồng phong đau thương mang tàn lụi vai buồnNiềm chua xót đã lớn lên thành núi Vừng trán anh trên mỏm ấy hoang vu Anh chẳng nói vì rừng không biết nói Tiếng lau cao đã động cánh tay giàCó ra biển cứ nhìn sóng to bằng mắt nhìn oán hận Để anh nhìn thấy anh trong mắt ướt cựa mình Để anh nghe tiếng anh giữa vô cùng cao rộng Để anh tìm trong nỗi buồn ghế gớm còn anhHãy vứt vào cuộc đời những người đàn ông đến sau niềm phụ bạc Những đêm cười hãy đốt bằng những giông bão hôn mê Những mắt nai tơ ấy là anh rỏ máu Trong đèn hoa lửa vỡ tiếng anh thềCứ nói thật to những lời nguyền rủa Lần âm thanh anh về ngủ giấc em vui Em sẽ thấy vẫn thân hình phiền lớn Giữa râu gai thơ sáng vẫn đâm chồiHỡi người yêu có bàn tay anh buông ra như tàn thuốc lá Vẫn nhìn nhau bằng mắt huyệt chôn nhau Những hòn đất ném lên hòn đất Những ngón tay vẫn gọi ngón tay sầu

Tôi sẽ bỏ đi rất xa

Tôi sẽ bỏ đi rất xa thành phố Có những bờ hè Và những người gặp nhau một buổi sáng thứ haiKhông cười với nhau một lần Không nói với nhau lấy một câu Người con gái áo tím đã trả lời: không có thì giờ!Phải người con gái đã trả lời: không có thì giờ!Và tôi không dám góp ý kiến Vào chuyện người ta Nhưng lòng tôi thầm hỏi Như một người bơ vơ Hỏi một người bơ vơ: Có những người yêu nhau không có thì giờ Chim lấy đâu mà về tổ Tôi lấy đâu mà làm thơ Em lấy đâu mà đọc những bài thơ sắp viết?…Phải, tôi sẽ bỏ đi rất xa thành phố Nếu chúng mình không có thì giờ (dù trong một buổi sáng thứ hai…) Ðể nói với nhau một lời Ðể cười với nhau một phút Mà chỉ nhìn nhau xa cách như hành tinh Ðể những bàn tay lạnh tê bên hè phốTôi sẽ bỏ đi, bỏ đi rất xa Ðến một ngôi nhà mởi toang hết cửa Hay kéo dài thời gian Bắt chủ nhật làm thứ tám Thứ hai thành chủ nhật Và dứt bỏ những ngày dĩ vãng thứ hai

Tôi sẽ sang thăm em

Tôi sẽ sang thăm em Để nhớ những mớ tóc màu củi chưa đun Mầu gỗ chưa ai ghép làm thuyền Lùa vào nhau nhóm lửaTôi sẽ sang thăm em Để những ánh mắt màu sao sáng tỏ Hay đôi mắt màu thóc đang say Màu vàng khô pha lẫn sắc nâu gầy Đừng nhớ những ngày còn là lúa Để lệ trắng như gạo mềm rơi trên tayTôi sẽ sang thăm em Để tình yêu đừng chua cay Để tình yêu là sóng Một giòng sông gặp gỡ giòng sôngTôi sẽ sang thăm em Dù có một nhịp cầu mới mở Nhưng chỉ để hành quân Tôi sẽ sang thăm em – Ngay hôm nay – Chờ ngày mai có thể Chúng mình sẽ xa nhau Chúng mình sẽ thù nhau Chúng mình sẽ nhìn nhau bằng đôi mắt người đàn bà có tuổiVà giòng sông có thể dài thêm nửa với Bờ sông không đuổi kịp giòng sông Nhịp cầu đổ gãy Và chúng mình Với bốn bàn tay chết đuối Trên bờ sông Như người đàn bà suốt đời thai nghén Phải không em?

Tuổi mười ba

Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng? Mưa tôi chả về bong bóng vỡ đầy tay Trời nắng ngọt ngào… tôi ở lại đây Như một buổi hiên nhà nàng dịu sángTrời hôm ấy mười lăm hay mười tám? Tuổi của nàng tôi nhớ chỉ mười ba Tôi phải van lơn ngoan nhé, đừng ngờ… Tôi phải dỗ như là… tôi đã nhớnTôi phải đợi như là tôi đã hẹn Phải thẹn thò như sắp cưới hay vừa sêu Phải nói vơ vào rất vội: người yêu Nếu ai có hỏi thầm: ai thế?Tôi nói lâu rồi… nhưng ngập ngừng khe khẽ Để giận hờn chim bướm chả dùm tôi Nhưng rồi lòng an ủi “nắng chưa phai Tình chưa cũ bởi vì tình chưa mới…”Má vẫn đỏ, đỏ một màu con gái Với những lời hiền dịu tuy chua ngoa Lòng vẫn ngỡ ngàng: tóc ướp bằng thơ Sao hương sắc lên mắt nhìn thi tứ?…Và đôi mắt nhìn tôi ngập ngừng chim sẻ Đôi mắt nhìn trời nhè nhẹ mây nghiêng Tôi biết nói gì? Cả trăm phút đều thiêng Hay muốn nói nhưng lòng mình ngường ngượngChân díu bước và mắt nhìn vương vướng Nàng đến gần tôi chỉ dám… quay đi Cả những giờ bên lớp học, trường thi Tà áo khuất thì thầm: “chưa phải lúc…”Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương Tôi thay mực cho vừa màu áo tím…Chả có gì… sao lòng mình cũng thẹn Đến ngượng ngùng bỡ ngỡ: hay là ai?… Trăm bức thư lót giấy kẻ dòng đôi Mà nét chữ còn run (dù rất nhẹ)Tôi đã viết hay chỉ thầm âu yếm kể Tôi đã nhìn hay lặng lẽ say sưa? Nên đêm vui sao cũng chớm buồn thưa Và lo sợ khi lòng mừng quá đỗi…Rồi trách móc: trời không gần cho tay với Và cả nàng hư quá, sao mà kiêu… Nên đến trăm lần: “Nhất định mình chưa yêu” Hôm nay nữa… nhưng lòng mình sao lạ quá…Bài thơ này đã được nhạc sĩ Ngô Thuỵ Miên phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Tuyệt chiêu

Nãy giờ em tìm được tuyệt chiêu Trên đường vô núi buổi chiều pha sương Trông lên tượng Phật sơn son Ngó qua tục lụy vẫn còn ngẩn ngơ Trở ra chặt mấy cây già Hai tay chai cứng nào ngờ vẫn đauTự doTôi muốn ví mắt em như một vì sao Chưa có ở trên trời Một vì sao: ngủ muộn hơn sao hôm Dậy sớm hơn sao mai Mà lòng tôi vẫn nhìn Chưa bao giờ chớp mắt Như em vẫn nhìn Nụ cười của em Trong mắt tôi…Tôi muốn ví đôi tay trắng của em Như một thi sĩ đã ví: đôi cánh chim bồ câu Nhưng tôi còn muốn cầm rõ thật lâu Đôi bàn tay chưa bao giờ tôi lạ Để đặt lên mắt, đặt lên má Và đặt lên môi cho thêm quen Như mỗi ngày tôi vẫn đặt bát cơm Màu bàn tay em…Và bước chân của em Tôi muốn đừng ai ví như gì cả Để tôi nhìn cho thật rõ Bước chân lại gần Bước chân gần lại Đôi vai vẫn mềm như đòn gánh Cánh tay vẫn dẻo như đôi quai Và tôi vẫn chỉ dám nhìn Nhưng không dám nói Lòng vẫn sợ nhầm Dù chỉ từ một đến hai!…Bước chân lại gần Bước chân gần lại Và lòng tôi khẽ hỏi Hôm nay là ngày hội Nên hè phố nhớn lên Hay lòng mình bé lại Như một hôm nào nắng đẹp: Mùa xuânNhư một hôm nào Em bước lại gần Tôi chỉ dám nhìn Nhưng chưa dám nói “Bước chân gần lại!…” Bàn tay mừng tủi Răng cắn vào môi cho chặt phút không ngờ Tay không dám dọc dù một tờ giấy mới!…Tôi chỉ dám nhìn Nhưng không dám đợi Nét mặt dịu như vần bằng Trong như trăng sáng Đôi mắt nhìn không vướng một sợi dây thép gai Và bàn tay tôi chỉ được cầm một lần thôi… Lòng vẫn nhớ như cánh đồng nhớ bướm Và đôi môi khép vào nhau vẫn hỏi thầm lẳng lặngCó phải: “Em vẫn là em Đôi tay vẫn trắng Đôi mắt vẫn đen Đôi má vẫn hồng Như khung cửa sổ Nép nhìn màu cờ Hàng mi thèn thẹn Vì lòng tương tư!…”Có phải em vẫn nhìn tôi Như tôi vẫn nhìn em Đôi mắt chúng mình vẫn quen Vì chưa bao giờ biết lạ Đôi tay chúng mình vẫn nhớ Vì chưa bao giờ biết quên…Và tôi vẫn xin em Cho tôi ghì thật chặt Như những chiếc thắt lưng xanh Ghì quanh lần áo vải Cho tôi tìm một chữ mới Không có trong hai mươi nhăm chữ cái Để bắt đầu tên em:

Tương tư

Tôi đã gặp em từ bao giờ Kể từ nguyệt bạch xuống đêm khuya Kể từ gió thổi trong vừng tóc Hay lúc thu về cánh nhạn kia?Có phải em mang trên áo bay Hai phần gió thổi, một phần mây Hay là em gói mây trong áo Rồi thở cho làn áo trắng bay?Có phải mùa xuân sắp sửa về Hay là gió lạnh lúc đêm khuya Hay là em chọn sai màu áo Để nắng thu vàng giữa lối đi?Có phải rằng tôi chưa được quen Làm sao buổi sáng đợi chờ em Hay từng hơi thở là âm nhạc Đàn xuống cung trầm, mắt nhớ thươngBuổi tối tôi ngồi nghe sao khuya Đi về bằng những ngón chân thưa Và nghe em ghé vào giấc mộng Vành nón nghiêng buồn trong gió đưaTôi không biết rằng lạ hay quen Chỉ biết em mang theo nghê thường Cho nên cặp mắt mờ hư ảo Cả bốn chân trời chỉ có em

Xin lỗi về những nhầm lẫn dĩ vãng

bây giờ khẩu garant ta mang trên vai bây giờ khẩu trung liên bar ta mang trên vai ta mới biết rằng những thỏi sắt đó nặng như thế ta mới biết rằng trong cuộc đời dạy học ta là thằng dốt nát trong mười mấy năm ta làm bao nhiêu tội lỗi trong mười mấy năm ta không nói cho học trò ta biết những thỏi sắt đó nặng như thế ta không nói cho vợ con bạn bè đồng bào ta biết anh em ta và quê hương ta vác những thỏi sắt nặng như thế từ bao nhiêu năm naybây giờ nằm kích ở ven ruộng sương xuống ướt vai bây giờ đứng gác đêm ở rừng gìa gió lạnh thấu xương ta mới biết rằng sương lạnh như thế ta mới biết rằng gió lạnh như thế ta muốn kêu to lên ta là thằng dốt nát ta là một thằng dốt nát vì mỗi ngày trong mười mấy năm dĩ vãng ta không viết lên giấy trắng mực đen cho những người yêu thơ ta biết anh em ta và quê hương ta đã đứng như thế từ bao nhiêu năm bây giờ di chuyển đêm di chuyển ngày di chuyển nắng di chuyển mưa ăn không được ngủ không được cười không được khóc không được hỡi những anh em đã ngồi trước mặt ta trên ghế nhà trường hỡi những anh em đã đọc thơ ta yêu quý ta nào đã làm được gì để anh em cười được khóc được ăn được ngủ được để anh em tìm thấy tọa độ trong rừng gìa để anh em tìm thấy điểm đứng trong ruộng đồng bát ngát để đạn đừng xuyên qua phổi để đạn đừng xuyên qua tim hãy tha thứ cho ta hãy tha thứ cho ta những anh em đã chết những anh em chết ở bờ ở bụi những anh em chết ở đồn vắng trong rừng sâu những anh em chết khi đi di hành những anh em chết khi đi phục kích những anh em chết mặt đẹp như hoa một ngàn lần hơn ta cũng chết những anh em học giỏi như thần đồng một ngàn lần hơn ta cũng chết những anh em có vợ mới cưới chăn gối còn thơm cũng chết những anh em có người tình viết thư nét chữ còn run cũng chết những anh em con cái còn nhỏ hơn con cái ta cũng chết những anh em mẹ già còn yếu hơn mẹ già ta cũng chết những anh em đáng sống một ngàn lần hơn ta đã chết đang chết và còn chết hãy tha thứ cho ta.(8-1967)
Đọc thơ Nguyên Sa, người đọc có cảm tưởng như được thấy những ý nghĩ thầm kín của hồn mình. Nó gần gũi. Nó trẻ và sống. Nó chuyên chở từng dung nhan diễm tuyệt, ngay cả trong lo sợ. Mỗi dòng, mỗi chữ được Nguyên Sa cân nhắc và sử dụng linh động như nhà phù thủy cao tay sai khiến âm binh. Thơ Nguyên Sa không nóng bỏng, suồng sã, đam mê, khăng khít như Xuân Diệu hoặc thâm trầm, tế nhị, kiêu sa như Huy Cận mà nó luân lưu, uyển chuyển giữa hai dòng thơ lớn đó của thời tiền chiến 
Bài Nhiều Lượt Xem  3 Bài thơ tuyệt mệnh thi kì viết bằng máu của Ấu Triệu (Lê Thị Đàn)