Tập thơ Những dòng sông được sáng tác năm 1969, gồm 25 bài thơ. Từng câu từng chữ trong tập thơ Những dòng sông (1969) của nhà thơ Bế Kiến Quốc được trau dồi từng câu, từng chữ. Nhà thơ Bế Kiến Quốc ra đi, để lại cho đời, cho mỗi con người những áng thơ ca vô cùng lắng đọng cảm xúc.

Bài thơ viết trước cho con

Bài thơ này Cha viết trước cho Con Khi đất nước đã không còn bóng giặc Trong đời Mẹ, đời Cha từ nay Con có mặt Mỗi việc làm đều nhắm trước vì ConDành cho Con một sông núi vẹn tròn Chỉ vì điều ấy thôi-biết bao người ngã xuống Cả thế hệ Mẹ Cha xông vào trong lửa đạn Hết lớp này, lớp khác lại ra đi…Những năm tháng mai sau rồi Con sẽ nghĩ gì Thời đánh Mỹ thời Con chưa có mặt Ngỡ suốt đời Mẹ Cha chỉ dành cho mục đích: Quét sạch được bóng thù: không để tới đời ConNgỡ chỉ lấy chiến công gắn vào núi vào sông Mà gửi lại mai sau làm món quà dâng tặng, Ngỡ đến lúc mái tóc mình điểm trắng Chỉ đuổi hết giặc rồi, nhiệm vụ đã là xong…Nhưng vui sao! Ngay lúc tuổi đang xuân Cả đất nước đã hợp về trọn vẹn. Lại được làm tặng Con những công trình vĩnh viễn Khai mỏ dầu cho Con, làm thuỷ điện vì Con…Được trồng thêm những hàng cây xanh non Trên lối Con sẽ qua; được xây thêm trường mới Cho Con học: được gieo mùa hoa trái Cho ngọt ngào đậu lại ở đời Con…Cha đang xuân và tuổi Mẹ đang son Tuổi khao khát dựng xây và thực hiện Thay một niềm ước mơ thay một lời hứa hẹn Bài thơ này Cha viết trước cho Con…12-1977

Buổi sớm ở trung tâm Gà giống Ba Vì

Có rất nhiều mặt trời trong rất nhiều quả trứng Bình minh reo lên bằng đủ mọi tiếng Gà Bản hợp xướng mở đầu ngày lao động Từ Ba Vì vang đi rất xaNhững quả trứng từ Trung Tâm giống Gà Sẽ đi xa thành những con Gà giống Hồng bao la ngày mới tới cùng ta Mặt trời đẹp như một người lao độngNhững công nhân nuôi Gà không bao giờ dậy muộn Lòng họ yêu mặt trời khác với chúng ta yêu Khi bàn tay giơ cao soi quả trứng Thời gian đọng một vầng hồng ấm nóngNhững quả trứng đi xa thành những con Gà giống Và mặt trời nhân thêm lên bao nhiêu Trong buổi mai buổi trưa và buổi chiều…

Cảm nghĩ ở Hiền Lương

Qua Hiền Lương hãy đi chầm chậm lại Vài phút đã sang cầu, Bến Hải rộng gì đâu Hai mươi năm trọn rồi, nhớ thương bờ bên ấy Cho hôm nay vài phút đã sang cầuVài phút đã sang cầu… Hai mươi năm chiến đấu Biết ơn người mở lối mới Trường Sơn Hai mươi năm ta đi bằng lối ấy Vào miền Nam gặp miền Nam yêu thươngHai mươi năm thay chiếc cầu Hiền Lương Những con đường Trường Sơn luôn nối liền quê hương Hỡi lau trắng phất phơ bờ Bến Hải Muôn đời sau điều ấy chớ nên quênChớ nên quên, này ai sau qua cầu, Những năm-tháng-Trường Sơn cuộc đời cao đẹp lắm Quân thù muốn cắt chia–nghĩa tình ta càng thắm Đạn bom rơi không cần được con đườngQua Hiền Lương mặt dõi về Trường Sơn Nhớ tầm vông, đoàn xe, nhớ nụ cười đồng đội Lòng bâng khuâng, bỗng nhiên mình thầm hỏi: Biết giờ này phía ấy nắng hay mưa?…Sài Gòn, 17-12-1975

Cô kỹ sư thổ nhưỡng và con chim sơn ca

Tặng Thế Mạc và vùng trung du Hà TâyĐi trên những đồi hoang Trung du nắng gắt. Đất ở dưới chân, nhưng đi tìm đất. Đôi mắt em hỏi xa, bàn tay em hỏi sâu: Đất ở đâu? Đất trồng trọt ở đâu? Chùm đồi khô cằn kia có thể còn xanh lại?Mơ ước nào đẹp như mơ ước ấy, mơ ước người khai hoang! Búp non ra, nụ xinh như trẻ nhỏ, Đây thành nông trường cỏ, kia thành nông trường dâu Đồi hoang sẽ gọi nhau Đồi hoang sẽ nối nhau, thành chuỗi hạt cườm xinh, thành uốn lượn Vây quanh nõn nà gợn sóng, Đất sống lại, đất ẩm tơi, đất không còn kiệt nóng Trong bóng râm hiền hậu của đồi cây.Nghe nói trung du này có loài chim Sơn Ca Cái loài chim vút ngược thẳng lên, đứng giữa trời mà hót Tiếng hót dài, xanh long lanh, như chùm ánh sáng rót ra từ ruộng đất… Nghe nói trung du đã đem những gì tươi tắn nhất, mát lành nhất của mình Làm nên chim Sơn Ca, Tiếng hót kia là tâm hồn của đất Em đi trên những đồi hoang khô cằn nắng gắt Đi tìm chim Sơn Ca.Bàn tay em hỏi sâu, đôi mắt em hỏi xa Một tuần qua, hai tuần qua, vượt sáu quả đồi, vượt bảy quả đồi, Bóng râm của em dài rồi tròn lại Một bóng râm đi mãi, vượt tám quả đồi, vượt chín quả đồi… Đất trồng trọt ở đâu? Chim Sơn Ca ở đâu? Em hỏi… Và bỗng nhiên, vang lên lánh lỏi tiếng chim Rung chùm hy vọng trên vùng đồi lặng im Hy vọng thức dậy rồi, khi con người đến thức. Em cố nén nỗi bồi hồi trong ngực, nghiêng nghiêng lắng nghe Môi khát khô, nở trên môi bông hoa trắng mùa hè… Em nghe, nghe tiếng gọi của đất. Mỗi người trong đời thường đón nghe điều mình tha thiết nhất: Người trồng lúa nghe tiếng thóc nẩy mầm, Người dệt vài nghe tiếng thoi đều nhịp, Người công nhân lò cao nghe tiếng sôi của thép… Còn em, người khai hoang, em nghe tiếng đất đai Đất trồng trọt ở đâu, nơi đó sẽ cày Nơi đó sẽ trở thành đồi cây Nơi đó đất phải làm ra sản vật. Chùm hạt cườm xinh, em không muốn mất. Tổ quốc đang cần xanh lại những trung du.Tiếng chim Sơn Ca, phải, tiếng chim Sơn Ca là một sự đền bù. Người tìm đất mà, đất trơ lòng sao nữa! Thức dậy đi, đón niềm vui nảy nở Thức dậy đi, mở lòng ra với những đường cây Thức dậy đi! Em gọi quả đồi kia, em gọi quả đồi này… Tiếng chim Sơn Ca ngọt ngào như trái cây, óng vàng như ổ kén…Đất đã thức dậy và hót lên Ấy là nông trường dâu. Đất đã thức dậy và hót lên Ấy là nông trường cỏ. Đất đã thức dậy và hót lên… Tưởng như tiếng hót này Sơn Ca đã quên, nay bỗng nhiên nhớ lại. Niềm vui nào lớn hơn niềm vui ấy, niềm vui người khai hoang! Vùng trung du thành một chuỗi cườm Óng ánh những nông trường Chim Sơn Ca Chim Sơn Ca là em. Và đất sẽ xanh lên…Quảng Bá, 4-1973

Dòng sông thay đổi

Vẫn sông Đà như dòng sông ngày xưa? Bao con nước trôi qua… bao phù sa đã lắng… Dòng sông cũ ra đi theo cánh buồm xanh thẳm Dòng sông mới lại về, nhưng mấy ai nhận ra?Dường như bao ngàn năm vẫn chỉ một sông Đà Vẫn cây gỗ làm con thuyền độc mộc Vẫn nỗi lo nặng lòng khi qua ghềnh vượt thác Một thời dài hoài phí nước trôi xuôi…Những máy khoan rải rác trên sườn đồi Thoáng trông tưởng những cây mùa rụng lá; Những con đường uốn quanh co nét đỏ Thoáng nhìn qua ngờ nếp núi từ xưa;Máy móc nằm như lẫn giữa hoang vu, Xa xa vọng tiếng mìn đang phá đá, Mái tôn xưởng bê-tông ánh lên vài nét lạ… Tất cả như làm ngơ chưa động tới sông ĐàVà sông Đà (vẫn dòng sông ngày xưa?) Đang thầm lặng đang bồi hồi đón đợi Một thay đổi lớn lao đằng sau từng biến đổi Nếu vô tình, chưa dễ mà nhận ra!Tôi bâng khuâng nhìn mãi cánh buồm xa Dòng sông cũ ra đi, ra đi và đến biển Nước sẽ mưa về nguồn, nước sẽ làm thuỷ điện Trên dòng sông ngày xưa, ánh sáng sẽ xuôi dòng.Và bàn tay–chào đón một dòng sông!…1-7-1976

Đêm âm nhạc

Trước giờ biểu diễnLắng đi bao âm thanh Của một ngày làm việc Tâm hồn ta cũng đang là dàn nhạc Lên dây đàn, chờ trước cánh màn nhung…Bàn tay em xinh xắn đặt trong lòng Ba năm vắng, ít về Hà Nội Theo những tuyến đường băng rừng vượt suối Qua ngàn đêm đèn dù đỏ bom rung Vẫn là dáng tay êm ả đặt trong lòng Tháo kíp nổ cũng bàn tay ấy nhỉ?Nhạc sắp dạo. Cánh màn nhung động khẽ. Đã tắt đèn. Mắt em lặng ngời lên…Âm nhạcĐưa ta vào sâu thẳm giữa hồn ta Mở một bầu trời bao la bao la… Nắng trong veo, lá reo, lòng vụt hót Hương mật Ong thơm lên thánh thót Tràn ngập không gian ánh sáng bảy mầu…Anh nhìn vào đôi mắt em nâu Trong đăm đắm, luống gió màu nhẹ xoáy… Những ngày đã qua, nhạc về thức dậy Buổi trưa nào, rừng Trường Sơn, em ơi, Sau trận bom, đường đã vá liền rồi Gốc săng lẻ hăng những dòng nhựa đắng Con suối nhỏ long lanh mình nắng Bàn tay thơm giật áo bóng cây râm…Những mảnh xanh, lam, vàng, lốm đốm da cam Hoà đắm đuối trong từng đoạn nhạc… Kèn T’rom-pet dẫn lòng đi đánh giặc Những chùm âm hùng tráng bước quân hành Hãy dồn nhanh, dồn nhanh nữa, dồn nhanh! Còn tên giặc, ta phải còn quét sạch!Nhân dân lớn, Nhân dân là Đất Dẫu ngàn tấn bom, dòng sông không đứt mạch Hoa cứ thơm mùa lúa cứ ươm vàng Nghiêng trên lòng, trời biếc cứ du dương Những ý nghĩ về ngày mai chiến thắng.Em đổi dáng ngồi, em mắt lấp lánh Tay em tìm nắm lấy tay anh. Đời dẫu gian lao, tay nắm đã chân thành Giai điệu khoẻ chuyển thành giai điệu sáng Bản nhạc mở một bình minh mới rạng Những màu vui hoà hợp ở bên nhau…Anh nhìn vào đôi mắt em nâu Nhạc như vọng từ trong thăm thẳm ấy… Ước mơ ở trong lòng, nhạc vào khơi dậy Bàn tay mình đặt mát tay ta. Âm thanh kết lên cao vút những ngôi nhà Hà Nội mới nguy nga tráng lệ… (Khi chúng mình ở Trường Sơn, em nhỉ, Mình đã từng nghĩ thế, đến ngày mai…)Dư âmÁnh điện bừng lên. Mắt em còn đắm đuối Tay em vẫn nằm xinh trong tay anh.Ta nhìn những người xung quanh Họ với mình cùng nghe chung nhạc ấyVà cũng như mình, họ cũng như mình đấy Nghĩ lại ngày qua, nghĩ tới ngày mai.Hà Nội của mình em ơi Đêm âm nhạc trở thành không thiếu được. Càng thắng giặc, đời càng mộng ước Những anh hùng lòng rất nhạy âm thanh.Rồi hôm nào, em lại nhớ anh Nhớ Hà Nội, trên tuyến đường ác liệt Nhạc sẽ ngân trong lòng em thắm thiết Niềm vui bừng ở đấy, mắt nâu ơi!Ta đi ra đường phố, giữa dòng người Cầm tay nhau ta là hai nốt nhạc. Thánh thót ngang trời một mảnh sao trong vắt Đường hoa dài thơm vang dư âm…1969

Đêm trăng

Như ánh sáng dịu xanh giữa bóng cây êm ả Có cảm giác đất đai đầy bóng lá Người trồng dâu ngồi trong trăng đồi Nói với nhau về lứa tằm nay mai… Chiếc gầu sắt chạm vào thành giếng mới Ai đang múc những gàu trăng mát rượi Nói với nhau về những đồi dâu Về quy hoạch nông trường bảy tám năm sau. Tiếng nước dội trên da người rám nắng Mây trời bay một nong đầy kén trắng. Trăng dội xanh tắm đẹp cả vùng đồi Thời khai hoang vỡ đất đã qua rồi! Dâu đã rộng một vùng, Tằm đã vây kén óng, Người trồng dâu nay thành người mơ mộng…Đất trung du, xin sống trọn đời người! Hoang vu này hoá lá dâu non tươi, Thời gian tính theo tuổi Tằm lứa kén, Tay khơi sâu những giống mát ven đồi Trồng chặt xuống đá ong đường cột điện Dẫn niềm vui về sáng những khung trời, Lắp nhà tầng, đón thêm người sẽ đến, Nhà hộ sinh chào những trẻ ra đời… Bao ước mơ toả rợp gốc dâu đồi…Chiếc gầu sắt chạm vào thành giống mới Đêm trung du mở chiều sâu mát rượi.Thời khai hoang vỡ đất đã xong rồi! Trăng dội xanh dâu đẹp cả vùng đồi…5-1973

Đợi thu về

Hôm nay anh đợi thu về Gió heo may Khắp bốn bề heo may Lá xao xác giữa ngàn cây Chiều êm ái một màu mây dịu lànhĐất trời hồi hộp cùng anh Có em về nữa là thành mùa thu…24-9-1976

Gặp thiên nhiên

ICổng Thiên Trù, nắng lao xao Mùa xuân đọng mát gửi vào trái mơ. Chùa Hương, thương một thời xưa Đi mòn bậc đá mà chưa gặp Đời… Sớm nay, giữa cảnh giữa người Mới nắng lên–đã thực rồi trái mơ!IIGiật mình, rụng độp bên chân Một bông hoa gạo to gần nắm tay Phải là cây nhắc mình đây: – Ta già mà vẫn nở đầy những hoa…IIITrắng muôn hoa đại Sài Sơn Như cầm tay, suốt đường lên hang Thần Nhắc lòng nhớ những nghĩa quân Bị vây, rút xuống chất dần trong hang. Tiếng thơm vượt cả thời gian Nở bông đại trắng sau hàng nghìn năm…1972

Hoa Biooc-cà, biên giới, mùa xuân 1941

Mùa xuân, rừng sớm đầy sương Càng đi càng thấy hương thơm rõ dần Đâu đây biên giới đã gần… Tiếng chim. Dòng suối trong ngần. Hàng cây…– “Nước mình, thưa Bác, từ đây…” Bỗng rung chiếc gậy trong tay Bác cầm…Nước mình, suốt mấy mươi năm Trong mơ Bác vẫn về thăm những lần… Bác dừng chân, Bác dừng chân Bioóc-cà trắng nở gần thơm xa. Yêu thương lòng Bác bao la Mà yêu thương nhất-vẫn hoa đất này – Thôi ta đi! Buổi sương dày Con đường hoa trắng nở đầy hai bên. Bao năm, hoa ấy ai nhìn, Thơm tho, ai biết thơm trên cõi đời! Bác nhìn những khóm hoa tươi Hái hoa Bác tặng mỗi người một bông… Mùa xuân ấy, buổi dày sương Bác về, đất nước là phương mặt trời. Hương bay thơm bước chân Người, Nắng lên rồi, với cuộc đời, với hoa!Mùa xuân 1970

Mẹ trồng cây trên đường ra tiền tuyến

Sáng rồi, nép dưới lùm cây Ngủ ngon xe nhé, đêm nay lên đường! Xa xa trong bóng hàng dương Mẹ hiền vun gốc cây non mới trồng Lá choàng lên dáng lưng còng Những thân vút thẳng là công Mẹ già…Mẹ con vui chuyện gần xa– “Mẹ ơi, đất mẹ cây xoà bóng im Mà con là một cánh chim Đất lành, nay đậu, cành êm mai rời…” Lá xanh ánh mắt Mẹ cười Một màu xanh đẹp thêm trời quê hương – “Con đi, dù vội tiền phương, Nhớ gìn dương liễu, nhớ thương bạch đàn! Nguỵ trang cần bẻ đôi cành Thì đừng bẻ ngọn, để dành cho cây!…”Bâng khuâng bỗng nhớ những ngày Quê nhà nhiều nhãn, vườn cây ngọt ngào Có lần bẻ ngọn đùa nhau, Vài roi Mẹ đánh-chả đau, nhưng buồn Đánh rồi, mẹ cũng dạy con: “Trồng cây giữ ngọn, cây còn lớn lên…” Đường ra tiền tuyến, đêm đêm Vẫn nghe cây Mẹ cành êm nảy chồi…1969

Mô tả

Bình hoa đơn khuất trong bóng em Ngọn đèn đêm soi vào trang vở Em trắng như là bông hoa đơn Cái nốt ruồi duyên trông rất thươngNhững dòng chữ in dòng chữ viết Bàn tay thơm thơm hai bàn tay Tiếng lật một trang nào trong sách Như tiếng con chim đập cánh baySách vở đấy chiếc bàn làm việc Khuôn mặt em tạc vào màn đêm Anh với bình hoa im lặng khuất Và căn phòng nhỏ tràn bóng em…19-11-1975

Mưa đêm

Một âm thanh mơ hồ thấm dần vào da thịt Một âm thanh mơ hồ giấc ngủ khẽ chao đưa Chập chờn nghe giữa mơ và thức Một âm thanh mơ hồ… ồ hoá ra là mưaMưa đã lâu, không hiểu tự bao giờ Thiên nhiên lắm bất ngờ kỳ diệu quá, Mùa thu đến giữa oi nồng mùa hạ Mưa êm đềm thay đổi cả trời đêmAnh choàng khăn khẽ khàng lên vai em Bàn tay nhỏ trên ngực anh choàng thức Anh âu yếm vỗ về mái tóc Ngủ ngon nào! Đêm có lẽ còn lâu…Giếng sẽ tràn nước mắt sớm hôm sau Sớm hôm sau hàng cây đầy lá mới Cả vũ trụ tung bừng tươi trẻ lại Cơn mưa này anh sẽ nói cùng em…5-1976

Ngày kỷ niệm

Trong thời gian, một đoá ngày đã nở Ngày yêu nhau ngày ấy sẽ không tàn. Trên trời cao nguyên vẹn một trăng vàng Giữa cây cành nguyên vẹn nhịp thu sang Ngày anh hứa tặng em những ngày sau trọn vẹn Ngày yêu nhau ngày ấy sẽ không tànVà mỗi năm lại một lần hịên lên Ngày kỷ niệm ngày đầu tiên ngày ấy Cứ trở về (bất chấp mọi nguôi quên) Và cứ nở cho đôi mình cùng háiLời yêu mến với em anh nhắc lại Cho trời cao nhắc lại một trăng vàng Cho cây cành nhịp thu sang nhắc lại Ngày yêu nhau ngày ấy sẽ không tànMột đoá ngày thắm nở giữa thời gian…15/10/1975

Người không quen biết

Ánh đèn loang loáng trên hè Mái hiên như bàn tay che Tôi đứng với một người không quen biết Cơn mưa chiều gội tóc hàng me…Cái cơn mưa thường nhật của mùa hè Cho sau đó sao trời dịu mát. Tôi bỗng thấy lòng tôi tha thiết Muốn làm quen người bạn gặp tình cờNói với nhau vài mẩu chuyện bâng quơ Vui hồ hởi những niềm vui anh kể: Con gái anh (chắc là bé tí!) Suốt cả ngày nó nghịch quá con trai!Cháu vừa đi sơ tán với mẹ rồi, Cứ chủ nhật là chờ bố đến; Ngồi lòng anh, nó kể bao nhiêu chuyện, Nũng nịu thêm rằng: “Có bố nữa thì vui!…”Rồi chúng tôi bàn những chuyện lâu dài: Nên kèm cặp thế nào cho cháu học… Mải chuyện quá, tạnh lúc nào không biết Những vì sao còn long lanh nước mưa…Chia tay nhau, lạ thế, những người qua Ai cũng ngỡ là hai người quen biết. Gió về đâu, hơi mưa man mát, Cây lan nào mà thơm bâng khuâng…Lòng lâng lâng, tôi đi, tôi nghĩ tới Đứa con gái người bạn mới quen tôi: Cuộc đời cháu, cháu ơi, rồi sẽ đẹp, Vì cháu là niềm vui của một người bố tốt, Của cả những ai chưa gặp cháu bao giờ…Hà Nội, 1970

Nhà khảo cổ

Nét hoa văn trên mảnh gốm mong manh… Khuôn mặt nào còn bí ẩn cùng anh? Qua những cuộc tìm tòi vào thời gian vô tận… Lịch sử có sẵn rồi, mà lại không có sẵn Qua những cuộc tìm tòi vào trong lòng đất sâu Qua những cuộc tìm tòi thông minh và kiên nhẫn Từ mảnh vụn những kỷ nguyên im lặng Anh dựng lên bao khuôn mặt con ngườiAnh đi tìm những năm tháng xa xôi Đối với anh, điều mến yêu là đất Con người sống con người ghi dấu vết Trong đất này-những dấu vết thiêng liêngChính khuôn mặt anh tìm đã tiếp sức cho anh Nét hoa văn trên mảnh gốm mong manh tưởng chừng vô nghĩa ấy Đã hiện lên rõ ràng trên trống đồng giữa bao nét hoa văn Sợi dây đứt nơi này, nơi kia anh lại nốiSợi dây đó xuyên qua bao thời đại Những sức mạnh ngoại lai không cắt nối Khuôn mặt người Việt Nam không phai nhoà Cứ hiện ra hiện ra và hiện raTừ mảnh vụn mơ hồ những thế kỷ đi qua Anh dựng lại khuôn mặt người rõ rệtĐất anh sống càng trở nên thân thiếtĐất tự hào: từ một thuở rất xa Đã có người-người Việt Nam chúng ta!26-5-1975

Những dòng sông

Sinh ra ở đâu, mà ai cũng anh hùng? Tất cả trả lời: Sinh bên một dòng sông… Chẳng phải sông Đà, sông Mã, sông Hồng đôi bờ cát mênh mông, Thì cũng sông Trà, sông Hương, sông Cửu Long uốn chín đầu rồng Chẳng phải rộng xa một tầm cò vỗ cánh, Cũng xinh xinh vài sải chèo quẫy mạnh Quê hương Việt Nam mườn mượt những cánh đồng Mỗi con người gắn bó một dòng sông Khi ta bé dòng sông nào cũng rộng Chiếc thuyền giấy gửi tuổi thơ theo sóng Một cánh Cò vỗ lả xuống lòng ta…Từ nguồn nào, sông cũng nặng phù sa Đời ông cha từng cuốc đất, dựng nhà. Khơi tưởng tượng, những chuyện xưa mẹ kể Tuổi thơ ngây ngỡ dòng sông nhỏ bé Cửa quê mình Trần Quốc Toản từng qua…Rồi biết nghe chuyện anh, chuyện cha Biết tự hào: Sông đã từng đánh Pháp Nước lấp mặt những ca nô tan xác Bãi lau già chuyển cán bộ qua sông…Những dòng sông ngàn năm ôm cánh đồng Khi ta vào đời, Đời đã cấy cày chung Xanh sắc lúa xoá bờ gầy đói khổ Mặt cánh đồng nhờ mặt người soi hộ Trên dòng sông–là một tấm gương trong…Em ta yêu có gì như lòng sông Một nền xanh tràn xuống chảy theo dòng Là ruộng đất, anh hiền lành, khoẻ khoắn Có mía ngọt và bãi hoa mơ mộng…Đã bao đời gắn bó giữa hai ta, Sông chia mình thành ngàn nhánh phù sa Đến bè bạn cùng từng gốc lúa Trắng lấp lánh là quẫy tung đuôi cá Xanh mát êm là xoan dọc bờ vùng Yêu nhau rồi, ta có những vui chung…Uống bát nước chè bên nòng súng, trưa nắng cháy Nghe màu xanh bờ bãi mát trong lòng! Bình tĩnh ngồi bên những trái bom Đâu trong gió mái chèo xa vọng lại: Đêm mưa không đèn vững vàng tay lái Đường dẫn đi như dòng nước tới mênh mông…Sinh ra ở đâu mà ai cũng anh hùng? Tất cả trả lời: Sinh bên một dòng sông…1967

Nỗi nhớ một người bạn

Chuyến tàu điện cuối cùng trong ngày Chạy ngoài phố Huế nghe xa thẳm Như một tiếng thì thầm đằm thắm: “Ngày qua rồi, bạn ơi, Đến ngày mai Ta phải sống hơn ngày qua nhiều lắm!” Và tôi thấy nụ cười của bạn Trước khi lên đường…Tàu điện chạy trên phố phường Đưa chúng ta về sau giờ làm việc Ánh điện trên đây bật lên xanh biếc Như một vì sao bừng nở cuối ngày. Đến giữa phố là nơi tôi xuống trước Ta cười và chia tay Tôi nhìn theo bạn, nghĩ thầm: Hôm nay Ta đã sống hơn ngày qua nhiều lắm.Ta thương quý nhau, vì tình bạn Là nụ cười như thể, lúc chia tay…Gần một năm nay Chuyến tàu điện cuối ngày vẫn đều đều bền bỉ… Vẫn những nụ cười như thế Bạn gửi về cho tôi từ Trường Sơn…Hậu phương: Nhà máy, phố phường, tàu điện chạy trên đường… Ngày làm việc hơn ngày qua làm việc… Tôi luôn thấy Ánh điện trên đây bật lên xanh biếc Và nụ cười của bạn lúc chia tay…1972

Sông Lấp

Những con sông sinh ra từ núi cao Cứ chảy mãi mới tìm về được biển. Sông Lấp sinh giữa lòng thành phố Cảng Gặp xa khơi ngay những buổi ban đầuTôi có gì mà nói thuở xưa đâu Tôi chỉ có tình yêu chỉ có niềm hy vọng Cánh Hải Âu như chiếc thuyền giấy trắng Sông đưa đường, lát nữa đã trùng khơiTôi chỉ có tình yêu với những bè bạn tôi Như sông Lấp tuổi thơ nồng gió mặn Bước chập chững đầu tiên tay giơ về phía biển Mẹ Hải Phòng thao thức hải đăng khuyaTôi chỉ có tình yêu với những cánh buồm kia Đang lướt bóng qua mặt nhà mới dựng Phố và sông nồng hậu kể nhau nghe Vôi gạch đến mặt bằng, cá tôm vào lưới rộngTôi chỉ tình yêu sau những ngày chiến trận Bắt tay vào bao dự tính dài lâu Chiếc tàu vét bùn ơi, hãy gìn giữ tình sông luông đầy đặn Với xa khơi–như những buổi ban đầu…14-7-1975

Tấm ảnh

Tặng nhà nhiếp ảnh Võ An NinhINắng như thế và mây như thế Chỉ một lúc đó thôi. Sông núi đã hiện ra như thế Và tấm ảnh không phải là chuyện bịa!Phải chờ hàng tháng trời Để bấm máy đúng vào lúc đó thôi Để vẻ đẹp núi sông chung đúc lại Trên một tờ giấy.Vẻ đẹp ấy hiện ra trước con người Chỉ một lúc đó thôi. Cái lúc đó, anh đã không có mặt, Vì thế, đừng thắc mắc Mà hãy tin vào tấm ảnh này!IIViệc sáng tạo gắn với một cái máy. Nói cho cùng, như vậy Lại càng khó khăn hơn. Phải đi nhiều ngả đường, Phải chọn nhiều góc độ, Phải nén mình-điều này thật khó! Phải nén mình không giơ máy lên Vào sớm hôm chờ đợi thứ mười hai Ánh mây đó sẽ hiện trên đỉnh núi…IIICần cù trong buồng tối Như một nhà ảo thuật, với những lọ những chai Và áng mây hiện trên đỉnh núi Chỉ hiện lên một lần ấy thôi, Áng mây đó từ nay ở lại Và trở nên sáng tạo của Con Người.

Tình bạn

Tặng Nguyễn Văn LongILòng tôi cũng lên đường cùng bạn Cũng nôn nao trong một tiếng còi tàu.Bốn năm rồi mình đã ở cùng nhau Trộn lẫn tâm hồn, ước mơ, hạnh phúc. Ta nối với nhau như hai nguồn nước Bạn bè nhìn vào bạn, để nhìn tôi.Ta sẽ xa nhau nhiều tháng năm dài, Bạn sẽ đến những miền kiêu hãnh nhất, Ta nối với nhau như hai nguồn nước Những nụ cười ở đấy sẽ về tôi.Rồi mỗi khi bạn nói với mọi người Về đất nước, về lý do đánh giặc… Mỗi khi ấy, bạn ơi, tôi đoán chắc Có những lời ca vẫn nói cùng nhau.Và tôi tin, dù ở nơi nào Ta cũng nghĩ về nhau như những ngày đã sống Bạn sẽ nở hoa. Và hương thơm của bạn Có một phần thơm hương thơm của tôi…IIMấy tuần nay, sau lúc bạn đi rồi Tôi ra phố, thấy có gì khác khác… Cứ bắt gặp một màu xanh quân phục Lại dạt dào bao ý nghĩ xa xôi…Vào công viên, tôi lại đến ngồi Chiếc ghế đá chúng mình thường đón gió: Chân lại dẫn tôi qua những phố xa ngõ nhỏ Những phố ngoại ô, những phố ven đê Vốn là nơi hai đứa vẫn hay đi Vốn là chỗ lòng ta thường nghĩ tới… Phần việc hậu phương bạn còn để lại Tôi đã cộng vào phần việc của tôi.Nhà bạn bây giờ tôi năng đến chơi Cha mẹ bạn lại cùng tôi bàn bạc Những chuyện gia đình bình thường thiết thực Cũng như bàn với con trai lớn thôi…Các bạn bè quen biết cũ gặp tôi Ai cũng bảo cứ như là gặp bạn. Và tôi thấy có một nguồn sức mạnh Theo Trường Sơn, truyền đến cánh tay mình… Long ơi, trong cái buổi chiều xanh Khi hai đứa gặp nhau lần thứ nhất, Cái đốm lửa thắm ta cùng nhìn thấy ở nhau qua ánh mắt Cái đốm lửa thắm đã gắn bó chúng mình đến thế, bốn năm qua Cái đốm lửa thắm sẽ gắn bó chúng mình suốt những tháng năm xa Đốm lửa ấy–không bao giờ tắt.

Trăng Phong Châu

Trăng lại tròn, Sông Đà nước trôi Nhẹ mái chèo thuyền ta lại bơi. Bồng bềnh núi Tản trên vàng sóng Mặt nguyệt bình yên đối mặt người…Bơi trên dòng, lòng ta bình yên Non nước ngàn năm xứ dịu hiền Đêm như truyền thuyết, trăng như kể Mười tám Hùng Vương dõi dõi truyền…Đất Phong Châu cổ thành đất thơ Vầng trăng tròn mãi tới bây giờ Một thuở thanh bình ghi mặt trống Hoa văn nét nét chẳng phai mờ.Một thanh bình, sau bao gian lao (Thuỷ Tinh dâng lũ… Giặc Ân vào…) Chàng Liêu làm bánh theo trời đất, Nàng Mị chăn tằm chăm lá dâu…Nghìn năm… rồi những nghìn năm qua… Trăng đằm non Tản, đẵm sông Đà Mấy phen binh lửa mà hưng thịnh Cháu con không thẹn với ông bà.Trăng tròn nước Việt tròn là đây Lộng lẫy trời thu không gợn mây Giặc giã tan rồi, người thắm lại Chỉ còn yêu thương và dựng xây.Gõ mái chèo, ta hát khúc ca Gian khổ nhiều, những năm tháng qua Thắng hung tàn, sáng nhân tỏ nghĩa Trăng muôn đời soi nước Việt ta…27-8-1975

Trò chuyện với ngôi sao xa xôi

Ngôi sao ấy Tôi đã thấy, khi đứng trong chiến hào Và giờ đây, xin cảm ơn ngôi sao Vì một lần Trước khi xông lên Tôi đã gửi niềm tin tha thiết Tôi đã gửi điều lung linh xanh biếc Nơi ngôi sao xa xôi; Và ngôi sao đã gìn giữ cho tôi… Tỳ trán vào cửa sổ Lại chuyện trò với ngôi sao đó Có lá cây cùng nghe Cả những người đi không trở về Cũng nghe lời trò chuyện… Trời mênh mông sao gần xa ẩn hiện Tôi chuyện trò cùng ngôi sao của tôi. Tôi gọi sao: Người ơi! Tôi gọi sao: Những ngày đã qua ơi! Tôi gọi sao:Khát vọng của tôi ơi! Sao xanh lắm mặc đạn bom ác liệt Sao xanh lắm rồi tháng năm nối tiếp Vẫn đưa đường. Vâng, ngôi sao xa xôi Vẫn thiêng liêng soi xuống cuộc đời tôi.Cửa sổ này lại mở ra trời Dẫu kính vỡ trong bom rền tháng Chạp Như thể là mấy năm qua rồi Tôi đã đến bao nơi trên đất nước Tuổi trẻ qua một thời kỳ khắc nghiệt Đầy thử thách, đầy những gian lao… Và giờ đây, xin cảm ơn ngôi sao Còn nguyên vẹn, sáng ngời, xanh biếc thế Trên đất nước quét sạch rồi giặc Mỹ! Thế đấy nhé, thế cùng sao đấy nhé: Dù giặc ngủ yên lành, hay pháo hoa vui vẻ, Chẳng mờ đâu, ánh sao Xanh cùng ta qua bom đạn năm nào! Thế cùng sao: Ta trung thành với nhau Như đêm ấy đầy trời rung chớp lửa!…Và giờ đây, với ngôi sao, xin hứa: Ta sẽ đủ sức mạnh mà nâng giữ hoà bình: Đất nước này, trong ánh sao biếc xanh, Sẽ hiện mới nguy nga, sẽ làm ra hạnh phúc; Người sẽ thành những ngôi sao chung trời cao hoà hợp; Chim Lạc bay bay chim Hồng ríu rít Trong rộng dài vĩnh cửu của thời gian Sẽ sáng ngời, xanh biếc: Việt Nam… Tỳ trán vào cửa sổ Lại chuyện trò với ngôi sao đó Có lá cây cùng nghe Cả những người sẽ không trở về Cũng nghe lời trò chuyện… Ơi ngôi sao trìu mến! Hãy ở gần mãi mãi cùng ta Hơn cả những ngày chiến tranh vừa qua…Hà Nội, 2-1973

Tuần trăng mật

Đưa em từ biển lên rừng Tuần trăng mật-ngọt một vùng mến yêu. Những năm đất nước còn nghèo Lấy sao sớm, lấy mây chiều tặng nhau Ba Vì cao, Suối Hai sâu, Sông Đà dài chúng mình giầu không em! Mỗi ngày mình lại có thêm Những niềm vui đợi khắp miền đất xa. Đời chung ôm ấp đời ta Tặng em, anh có lá hoa mọi vườn…Tình yêu không giấu bên lòng Gửi đi vô tận vào trong tháng ngày…18-7-1976

Vũng bãi

Nơi xưa kia dòng sông đi qua Nay những con đường đi qua Những con đường thênh thang Phi lao nối bạch đàn rợp mát, Nắng rộng mênh mông, có màu xanh Cũng rộng mênh mông làm dịu mắt Mía cho dóng đường, Khoai cho củ bột, Ngô mới gieo đã cao nơi đỡ bắp Tươi ngọt màu lá rau, Mùa này nảy ngọn dâu, Hoa dong riềng thắm đỏ Lúa cấy lại khéo tháng sau thì trổ, Nhãn hết mùa còn bóng mát đường đi, Ruộng bừa tơi sắp tới sẽ trồng gì? Đất như giục lòng người suy tính gấp…Nếu được làm đất đai, ta nguyện ước: Được là vùng đất bãi lắm phù sa…Nơi xưa kia dòng sông đi qua, Một đập nước khiến sông nhỏ lại; Vùng lòng sông trở thành vùng bãi, Không kể hết tên cây, không kể hết tên cành, Mùa tiếp mùa cây trái nối nhau xanh Củ khoai bột ẩn trong lòng đất Dóng mía ngọt đan vàng hút mắt Cả ruộng bừa sắp trồng trông cũng thấy thơm ngon…Những niềm vui thầm kín trong lòng Nắng khơi dậy dưới những màu rực rỡ; Gió như thể một tâm hồn cởi mờ Lùa mát vào từng nhánh lá non xanh…Và sông chỉ còn như một dòng kênh, Chiếc cầu tre bắc ngang dập dình dóng nhỏ Khi qua cầu, không ai ngỡ là qua dòng sông nữa.Nếu ta là sông ấy, xin vui lòng như sông: Trôi qua, và để lại một vùng màu mỡ, Và đổi tiếng sóng nước của mình lấy tiếng gió Trong ngàn dâu bãi mía, Đổi sự cỗi già lấy sự trẻ trung vùng đất đai phù sa…Nơi xưa kia dòng sông đi qua Cây trái hát một bài hát mới Nhắc kỷ niệm dòng sông để lại…Quốc Oai, 1971
Trên đây là bao gồm 25 bài thơ của tập thơ ” Những dòng sông” được tác giả Bế Kiến Quốc viết vào năm 1969. Nhà thơ Bế Kiến Quốc là một cây bút tài năng của nền văn học thơ ca Việt Nam. Những tập thơ mà ông để lại có ý nghĩa sâu sắc, ông ra đi để lại sự tiếc nuối một cuộc đời, về một tâm hồn thi nhân ẩn chứa bao điều về Cái Đẹp. 
Bài Nhiều Lượt Xem  Chùm Thơ Đặc Sắc Nhất Của Bùi Xuân Trạch