Phạm Tiến Duật là tên thật và cũng là bút danh của nhà thơ này. Ông sinh năm 1941 mất năm 2007 và có quê ở Phú Thọ. Mặc dù tốt nghiệp khoa văn trường Địa học Sư phạm nhưng lại chưa đi dạy ngày nào. Năm 1965 ông nhập ngũ và có 14 năm hoạt động trong quân đội và 8 năm ở Trường Sơn. Đó cũng chính là nguồn cảm hứng để ông viết nên các tác phẩm để đời. Dưới đây là các bài thơ hay của Phạm Tiến Duật mà chúng tôi đã tổng hợp và chia sẻ với bạn.

Lửa đèn

I – ĐÈNAnh cùng em sang bên kia cầu Nơi có những miền quê yên ả Nơi có những ngọn đèn thắp trong kẽ lá Quả cây chín đỏ hoe Trái nhót như ngọn đèn tín hiệu Trỏ lối sang mùa hè, Quả cà chua như cái đèn lồng nhỏ xíu Thắp mùa đông ấm những đêm thâu, Quả ớt như ngọn lửa đèn dầu Chạm đầu lưỡi chạm vào sức nóng… Mạch đất ta dồi dào sức sống Nên nhành cây cũng thắp sáng quê hương Chúng nó đến từ bên kia biển Rủ nhau bay như lũ ma trơi Từ trên trời bảy trăm mét Thấy que diêm sáng mặt người Một nghìn mét từ trên trời Nhìn thấy ngọn đèn dầu nhỏ bé Tám nghìn mét Thấy ánh lửa đèn hàn chớp loé Mà có cần đâu khoảng cách thấp cao Chúng lao xuống nơi nao Loé ánh lửa, Gió thổi tắt đèn, bom rơi máu ứa. Trên đất nước đêm đêm Sáng những ngọn đèn Mang lửa từ nghìn năm về trước, Lấy từ thuở hoang sơ, Giữ qua đời này đời khác Vùi trong tro trấu nhà ta. Ôi ngọn lửa đèn Có nửa cuộc đời ta trong ấy! Giặc muốn cướp đi Giặc muốn cướp lửa tim ta đấyII – TẮT LỬAAnh cùng em sang bên kia cầu Nơi có những miền quê yên ả Nơi tắt lửa đêm đêm khiến đất trời rộng quá Không nhìn thấy gì đâu Bóng tối che rồi Cây trúc làm duyên phải nhờ gió thổi Cô gái làm duyên phải dùng giọng nói Bông hoa làm duyên phải luỵ hương bay… Bóng tối phủ dày Che mắt địch Nơi tắt lửa là nơi vang rền xe xích Kéo pháo lên trận địa đồng cao Tiếng khẩu đội trưởng ở đâu Đấy là đuôi khẩu pháo Tiếng anh đo xa điểm đều Vang ở đâu, đấy là giữa điểm đồ Nơi tắt lửa là nơi in vết bánh ôtô, Những đoàn xe đi như không bao giờ hết, chiếc sau nối chiếc trước ì ầm Như đàn con trẻ chơi u chơi âm Đứa này nối hơi đứa khác.Nơi tắt lửa là nơi dài tiêng hát Đoàn thanh niên xung phong phá đá sửa đường; Dẫu hố bom kề bên còn bay mùi khét Tóc lá sả đâu đó vẫn bay hương Đêm tắt lửa trên đường Khi nghe gần xa tiếng bước chân rậm rịch Là tiếng những đoàn quân xung kích Đi qua. Từ trong hốc mắt quầng đen bóng tối tràn ra Từ dưới đáy hố bom sâu hun hút Bóng tối dâng đầy toả ngợp bao la, Thành những màn đen che những bào thai chiến dịch Bóng đêm ở Việt Nam Là khoảng tối giữa hai màn kịch Chứa bao điều thay đổi lớn lao,Bóng đêm che rồi không nhìn thấy gì đâu Cứ đi, cứ đi nghe lắm âm thanh mới lạ.III – THẮP ĐÈNAnh cùng em sang bên kia cầu Nơi có những miền quê yên ả Nơi đêm ngày giặc điên cuồng bắn phá Những ngọn đèn vẫn cứ thắp lên Chiếc đèn chui vào ống nứa Cho em thơ đi học ban đêm, chiếc đèn chui vao lòng trái núi Cho xưởng máy thay ca vời vợi, Chiếc đèn chui vào chiếu vào chăn Cho những tốp trai làng đọc lá thư thămTa Thắp đèn lên trên đỉnh núi Gọi quân thù đem bom đến dội Cho đá lở đá lăn Lấy đá xây cầu, lấy đá sửa đường tàu Ta bật đèn pha ôtô trong chớp loè ánh đạn Rồi tắt đèn quay xe Đánh lạc hướng giặc rồi ta lại lái xe đi… Ngày mai, ngày mai hoàn toàn chiến thắng Anh dắt tay em, trời chi chit sao giăng “Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm” Ta thắp đèn lồng, thắp cả đèn sao năm cánh Ta dẫn nhau đến ngôi nhà đèn hoa lấp lánh Nơi ấy là phòng cưới chúng mìnhTa sẽ làm cây đèn kéo quân thật đẹp Mang hình những người những cảnh hôm nay Cho những cuộc hành quân nào còn trong bóng tối Sẽ hiện muôn đời trên mặt ngọn đèn xoay.

Màu đào

Nhớ pháo thì ít, nhớ xác pháo thì nhiều Khắp mặt đất là giấy hồng điều (Ấy mặt đất lát nền bằng màu hạnh phúc Mỗi bước giẫm lên, mỗi lời cầu phúc)Nhớ ông đồ thì ít nhớ câu đối thì nhiều Cái bút lông bay trên giấy hồng điều (Ấy là đích gần treo lên phía trước Mỗi một lần nhìn một lần nguyện ước)Ôi màu đào như thể màu môi Rét tím tái mà vẫn lên màu lửa Ước chi câu ca và cả câu thơ nữa Cũng mang theo thông điệp hồng cho tất cả dương gian.

Một đoạn thư riêng

Người ta thường ăn dở của chua, Hay của chát, em lại ăn của ngọt, Chuyện buồn cười và niềm vui đột ngột Để lòng anh nôn nao…Trời thêm xanh và nắng thêm cao, Rừng bỗng gió và tóc anh gió thổi, Anh đi xuyên ngày, anh đi xuyên tối, Xe không mui cây cối đến quây quần.Anh đi dọc đoàn xe, anh đi dọc đoàn quân, Anh bắt gặp nụ cười con trai con gái, Anh chào hỏi và mọi người chào hỏi, Nóng bỏng trên môi, lửa hắt tự trong lòng.Những rủi ro không trùng nhưng hạnh phúc đã trùng, Mỹ rút chạy khi cái thai dần lớn, Anh đi giữa dòng người cuồn cuộn, Cuộc đời vui, sức sống cứ dấy lên.Đất nước của anh, đất nước của em Đất nước của con, của đồng bào, đồng chí, Ta khóc cười vì Người, ôi tấm lòng của Mẹ, Ăn dở của chua, của chát cũng vì ta.Em không kể gì nỗi vất vả đã qua, Chỉ niềm vui kia chẳng thể nào giấu nổi, Anh đi xuyên rừng và tóc anh gió thổi, Hạnh phúc ở đằng kia, phía trước, rất gần thôi!

Mùa cam

Mía ngọt dần lên ngọn Gió heo may chớm sang, Trái hồng vừa trắng cát Vườn cam cũng hoe vàng.Cam Xã Đoài mọng nước Giọt vàng như mật ong, Bổ cam ngoài cửa trước Hương bay vào nhà trong.

Năng lượng người, năng lượng tình yêu

Đường dây 500 kilovon bắc qua Trường Sơn Anh thợ của Công ty Điện lực 3 ngửa mặt nhìn kinh ngạc: Có một chiếc võng của lính Trường Sơn bay ở ngang trời! (Sau bao nhiêu năm, võng cũng lên cao theo chiều cao cây mọc) Anh thợ đường dây bật khóc Thấy quá khứ bi hùng đang lướt ở trên vai Bom phá, bom bi, đạn phá ngút trời Giặc những muốn nơi này trở về thời kỳ đồ đá Hoạch định lại giang sơn sau hai mươi năm vất vả Đất nước đang mở ra bề bộn những công trình Năng lượng thuở chiến tranh khác chi năng lượng thời bình Điện lấy từ than, điện lấy từ khí đốt Điện lấy từ sông hồ với những dòng thác bạc Điện lấy từ gió, điện lấy từ ánh sáng Những năng lượng nào lớn bằng năng lượng Người Năng lượng của tình yêu ánh sáng cùng trời cùng đất Em ra phố hôm nay rạng ngời gương mặt Giá điện tăng, chất lượng sống tăng lên Em mua kính, mua gương, mua tủ, mua đèn Mua máy nhìn, máy nghe… Như chất mùa xuân lên xe mà chở Chỉ anh ngồi đây và nhớ Đường dây 500 trên Trường Sơn còn chiếc võng treo cao Như lá cờ của thời gian đang vẫy.

Người ơi người ở

Bao nhiêu người đã hát Bây giờ lại đến em Bao nhiêu người hồi hộp Bây giờ lại đến anh Ở hai thung lũng xanh Kề nhau thành hàng xóm Công việc như nước cuốn Chẳng bao giờ thăm nhau Nắng đã tắt từ lâu Tiếng ve như kéo mật Dáng em ngồi trước mặt Như cây cỏ trong vườn Chẳng thể gặp nhau luôn Hãy ngồi thêm lát nữa Hai người hai cách nguồn Khép mở hai vùng trời Gặp biết bao nhiêu người Quen nhau bao gương mặt Con đường thì tít tắp Mặt trận thì mênh mông Chẳng nhớ nữa mùa đông Đi qua bao hang đá Cũng quên rồi mùa hạ Ở bao nhiêu ngăn hầm Công việc cùng tháng năm Hát vui cùng chiến sĩ Những ngày đi đánh Mỹ Bao nhiêu người quen nhau Anh chẳng nói sai đâu Em là cây ngải đắng Mọc trong triền núi vắng Góp vị thuốc cho đời Tiếng em hát “Người ơi…” Người gần nhau mãi mãi Tiếng em hát “Đò ơi…” Sông đưa đò gần lại Tiếng em hát “Cây ơi…” Cây nhú thêm mầm mới Tiếng nồng say em gọi Náo nức tuổi trăng lên Cái giọng thì của em Mà lời anh đấy nhỉ? Giữ em chẳng được nào Hẹn nhau ngày thắng Mỹ Lại hát tặng tiễn nhau Như bạn bè Quan họ Rằng: Người đi người nhớ Rằng: “Người ơi người ở đừng về…”

Những bông hoa không hỏi

Cũng như em, những bông hoa không hỏi Những bông hoa chỉ nở để trả lời. Có yêu không hoa không hề hỏi thế Hoa chỉ đẹp vô cùng để rạng rỡ thôi.Cũng như em, hoa đến kì tươi thắm Chỉ như trêu như ghẹo thế thôi. Sự có mặt đã là câu hỏi lớn Hoa như em để rạo rực bao người.

Tiễn các cháu đánh giày về quê ăn Tết

Đường phố sẽ rộng ra vì vắng các cháu Những gốc cây, hè phố sẽ buồn thiu Có các cháu thì ồn ào, vướng bận Các cháu đi rồi chú nhớ biết bao nhiêu.Ôi những mái tóc rối bù, khét mùi nắng, mùi bụi Nửa chất phác ngây thơ, nửa du đãng bụi trần Đô thị hóa đi kèm ô hợp hóa Những dòng sông nâu sồng giữa phố, những đoàn quân Khi các cháu trở lại nơi này, thế kỷ cũ đã hết Mà người cần đánh giày thì ngày một đông lên Chăm sóc hai bàn chân thì loài người rất nhớ Chăm sóc trái tim mình, có lúc có người quên. Chỉ mấy ngày thôi về với cha với mẹ Các cháu sẽ gặp lại quê mình xanh như thể tre xanh Từ nghìn năm xưa tre vẫn xanh như thế Dẫu chẳng phồn hoa mà cuộc sống an lànhChú kể các cháu nghe một tên người. Cố nhớ! An-đéc-xen viết chuyện Nàng Tiên Cá thật là hay Ông ấy là nhà văn của trẻ con toàn trái đất Cũng xuất thân từ chú bé sửa giày

Trường Sơn đông, Trường Sơn tây

Cùng mắc võng trên rừng Trường Sơn Hai đứa ở hai đầu xa thẳm Ðường ra trận mùa này đẹp lắm Trường Sơn Ðông nhớ Trường Sơn Tây.Một dãy núi mà hai màu mây Nơi nắng nơi mưa, khí trời cũng khác Như anh với em, như Nam với Bắc Như Ðông với Tây một dải rừng liền.Trường Sơn tây anh đi, thương em Bên ấy mưa nhiều, con đường gánh gạo Muỗi bay rừng già cho dài tay áo Rau hết rồi, em có lấy măng không.Em thương anh bên tây mùa đông Nước khe cạn bướm bay lèn đá Biết lòng anh say miền đất lạ Chắc em lo đường chắn bom thùAnh lên xe, trời đổ cơn mưa Cái gạt nước xua tan nỗi nhớ Em xuống núi nắng về rực rỡ Cái nhành cây gạt nỗi riêng tư.Ðông sang tây không phải đường thư Ðường chuyển đạn và đường chuyển gạo Ðông Trường Sơn, cô gái “ba sẵn sàng” xanh áo Tây Trường Sơn bộ đội áo màu xanh.Từ nơi em gửi đến nơi anh Những đoàn quân trùng trùng ra trận Như tình yêu nối lời vô tận Ðông Trường Sơn nối tây Trường Sơn.

Viết về số 0

Khói bom lên trời thành một cái vòng đen Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng Tôi với bạn tôi đi trong yên lặng Cái yên lặng bình thường đêm sau chiến tranhCó mất mát nào lớn bằng cái chết Khăn tang, vòng tròn như một số không Nhưng bạn ơi, ở bên trong vòng trắng Là cái đầu bốc lửa ở bên trong

Với Khánh Ly…

Tiếng hát em còn trong băng nhạc ấy Em ơi em, sao em không về Cả Sài Gòn đông vui nhộp nhịp Tôi gọi em mà em có nghe?Đời em đi qua những khúc hát sầu bi Hạnh phúc lội tìm lặn tìm chẳng thấy Trả nợ đời em, chỉ có đồng tiền giấy Mỏng như là hơi thở cắt vuông raĐặt đồng tiền xuống, thấy nước mắt sa Soi đồng tiền lên chỉ thấy hình vợ Thiệu Như mụ sì ke nhìn đời bêu riếu Và bóng triệu người vất vưởng khuất sau lưngTiếng hát gieo sương chót lá rưng rưng Thoắt cái giọng hiền thành lời phẫn nộ Giọng em bỗng già như giọng bà quả phụ Khóc chồng đi theo Mỹ lìa nhàĐể gió cuốn đi rồi tình nhớ với tình xa Tất cả cạn dần chỉ còn mơ ước Ngày đoàn tụ ôi vẹn tròn đất nước Cầu mong, cầu mong, em hát khúc cầu mongThì đầu phố nhà em cây điệp lại lên hồng Môi của mùa hè hát trời xanh giải phóng Người về. Giặc tan. Đất lành yên tiếng súng Bè bạn quây quần mà thiếu bóng emTôi thương em dù chưa một lần quen Dù giữa hai ta có khác nhau đến mấy Thì sẽ gần lại với nhau nếu em ở lại Khánh tận chi mà ly biệt vội vàng?Lặng rồi giọng hát mịn màng Kìa bao cánh nhạc rộn ràng lại bay Đời vui rạng rỡ ánh ngày Chút riêng lựa một khúc này tiếc thương.
Trên đây là những bài thơ hay của Phạm Tiến Duật mà chúng tôi đã tổng hợp và muốn chia sẻ với bạn. Thông qua các bài thơ này ta có thể cảm nhận được sâu sắc hình ảnh của những năm tháng chiến tranh. Đó cũng chính là cái làm nên chất riêng của Phạm Tiến Duật mà không nhà thơ nào có và cũng khó bắt chước được. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi bạn nhé!