Nhà thơ Huy Cận và tập thơ Lửa thiêng (1940) nổi tiếng phần 1

Áo trắng

Tặng Nhất LinhÁo trắng đơn sơ, mộng trắng trong, Hôm xưa em đến, mắt như lòng Nở bừng ánh sáng. Em đi đến, Gót ngọc dồn hương, bước toả hồng.Em đẹp bàn tay ngón ngón thon; Em duyên đôi má nắng hoe tròn. Em lùa gió biếc vào trong tóc Thổi lại phòng anh cả núi non.Em nói, anh nghe tiếng lẫn lời; Hồn em anh thở ở trong hơi. Nắng thơ dệt sáng trên tà áo, Lá nhỏ mừng vui phất cửa ngoài.Đôi lứa thần tiên suốt một ngày. Em ban hạnh phúc chứa đầy tay. Dịu dàng áo trắng trong như suối Toả phất đôi hồn cánh mộng bay.

Bi ca

Hỡi mây trắng phất phơ màu gió cũ Nước buồn ôi! còn lại bến sơ xưa Cho ta gởi vọng xuôi về quá khứ Đôi chút sầu tư nước đẩy, mây đưaBuồn đã lại khi bắt đầu yêu mến Lòng mê say ngay từ thuở mê tình Vì ta đợi cho nên người chẳng đến Người xa ta, xa từ thuở sơ sinhTrời buổi ấy ở trong thời tình tự Xuân muôn năm tơ mởn cỏ bên đường Người thì đẹp mà lòng ta mới nở Gió mơn ru và mây giục yêu đươngHoa nắng rải ở trên màu tóc đượm Áo lùa bay thấy thoáng lá chen hơi Lòng non dại đã hoá thành chiếc bướm Cánh bâng khuâng bay tới đậu bên ngoàiTa cầu khẩn như một lòng tín mộ Nhạc tím ngây phấp phới tiếng trăm chuông Hồn lưu lạc chưa hề thờ một chúa Yêu một người ta dâng cả tình thươngNhưng chân đẹp vội rẽ đường trăm lối Gió bay qua thôi đưa tiếng cười chào Rồi một bữa đứng chờ người chẳng tới Ta thấy buồn cùng mọc với trăng saoBóng đêm toả không lấp niềm thương nhớ Tình đi mau, sầu ở lại lâu dài Ta đã để hồn tan trong tiếng thở Kêu gọi người đưa tin nỗi tàn phaiHỡi mây trắng, hỡi nước buồn, gió cũ Sao chiều nay ảo não vị sơ xưa Lòng ta nữa, cũng trở về một chỗ Trong nổi đau thương vương tự bao giờ

Bình yên

Thời khắc đang đi nhịp thái bình Dịu dàng gió nhạt thổi mây xanh Hàng cây mở ngọn kêu chim đến Hạnh phúc xem như chuyện đã đànhLẩn cụm hoa trời rơi dáng bướm Nỡ chen hoa lá tiếng vành khuyên Ngoài đường buổi sáng thơm hương mới Thú sống thơm mùi cỏ mới lênKia treo trái mộng trĩu cây đời Ngang với tầm tay ngắn của người Nhưng múa vu vơ tay đã mỏi Ê chề đời thoảng vị cơm ôi…

Buồn

Đã chảy về đâu những suối xưa ? Đâu cơn yêu mến đến không chờ ? Tháng ngày vùn vụt phai màu áo Của những nàng tiên mộng trẻ thơ.Rụng những chùm tên mấy độ bông; Phai hàng nhật ký chép song song; Chàng trai gối mộng trên trang sách Tỉnh thức, mùa xuân rụng hết hồng.Đời mất về đâu, hỡi tháng, năm ? Xuân không mọc nữa với trăng rằm! Chẳng bao lâu ngủ sầu trong đất, Vĩnh viễn mùa đông lạnh chỗ nằm.Nay hẵng còn đây ấm mặt trời, Mà sao lòng lạnh tuyết băng rơi ? – U sầu chắc hẳn đang nhanh bước, Lưng khọm nghìn năm đến cửa tôi.

Buồn đêm mưa

Đêm mưa làm nhớ không gian Lòng run thêm lạnh nỗi hàn bao la…Tai nương nước giọt mái nhà Nghe trời nằng nặng, nghe ta buồn buồnNghe đi rời rạc trong hồn Những chân xa vắng dặm mòn lẻ loi…Rơi rơi… dìu dịu rơi rơi… Trăm muôn giọt nhẹ nối lời vu vơ…Tương tư hướng lạc phương mờ… Trở nghiêng gối nặng hững hờ nằm ngheGió về, lòng rộng không che Hơi may hiu hắt bốn bề tâm tư…

Cách xa

Lời chẳng giao lời, tay lạ tay, Tấc gang cách trở, nhớ muôn ngày. Cô sầu dựng núi lên cao ngất; Nhưng cặp chim hồn lạc hướng bay.Tôi đứng bên này cửa Khổ đau, Bên kia người dạo, biết chi sầu. Dọc đời rải rác muôn ga đón. Khó nỗi ngồi chung một chuyến tàu.Cũng chẳng dò xem gió ngược xuôi; Lời đi không cốt gặp tai người, Quá buồn nên muốn yên nguôi chút, Tôi nói lòng ra để tự cười.

Cầu khẩn

Hồn bơ vơ, tôi đi dạo giữa đời; Chân theo lòng mà người chẳng theo tôi.Ngày đẹp thế, cũng có tay đang mở, Đuổi hạnh phúc giữa lòng tôi bợ ngợ.Tôi đi tìm người, tôi đi tìm thơ, Tính vẩn vơ có lành được bao giờ.Và tình ái không bao giờ lành được, Nâng chân đi chưa định ngày nghỉ bước.Đường không dài: người tránh để thêm xa… Gặp ngay đi! Đời may rủi lắm mà!Và nếu không yêu, mà thừa yêu mến, Cứ thả mộng cho lòng tôi ghé bến…Đứng lại giùm, tôi đã mỏi theo sau, Ôi! nỡ nào suốt đời đuổi bắt nhau!

Chết

Chân quấn quít rồi đến ngày nghỉ bước; Miệng trao lời rồi đến buổi làm thinh; Thân có đôi chờ lúc ngủ một mình, Không bạn lứa cũng không mền ấm nóng;Tai dưới đất để nghe chừng tiếng sóng Ở trên đời; – đầu ấy ngửng lên cao Sẽ nằm im! Ôi đau đớn chừng nào; Thân bay nhảy giam trong mồ nhỏ tí,Một dáng điệu suốt trăm nghìn thế kỷ! Ngày sẽ về, gió sẽ mát, hoa tươi, Muôn trai tơ đi hái vạn môi cười, Làn nắng ấm vào khua trong lá sắc;Nhưng mắt đóng trong đêm câm dằng dặc, Còn biết gì trời đất ở bên kia; Bướm bay chi! tay nhậy đã chia lìa; Tình gọi đó, nhưng lòng thôi bắt mộng.Bỏ chung chạ để nằm khô một bóng; Chẳng ai vào an ủi nắm bàn tay: Khổ bao nhiêu cho một kẻ hằng ngày Tìm thế giới để làm khuây lẻ chiếc!

Chiều xuân

Xuân gội tràn đầy Giữa lòng hoan lạc, Trên mình hoa cây…Nắng vàng lạt lạt Ngày đi chầy chầy…Hai hàng cây xanh Đâm chồi hy vọng… Ôi duyên tốt lành!Én ngàn đưa võng Hương đồng lên hanh.Kề bên đường mòn — Mùa đông đã tạnh Cỏ mọc bờ non…Chiều xuân tươi mạnh Gió bay vào hồn.Có bàn tay cao Trút bình ấm dịu Từ phương xa nào…Người cô yểu điệu Nghe mình nao nao…Nhạc vươn lên trời: Đời măng đang dậy Tưng bừng muôn nơi…Mái rừng gió hẩy Chiều xuân đầy lời.

Chiều xưa

Buồn gieo theo gió veo hồ, Đèo cao quán chật, bến đò lau thưa.Đồn xa quằn quại bóng cờ, Phất phơ buồn tự thuở xưa thổi về.Ngàn năm sực tỉnh lê thê Trên thành son nhạt. — Chiều tê cuối đầu…Bờ tre rung động trống chầu, Tưởng chừng còn vọng trên lầu ải quan,Đêm mơ lay ánh trăng tàn, Hồn xưa gởi tiếng thời gian, trống dồn.

Dấu chân trên đường

Ai biết đường kia giậm mấy lần ? Gió vừa thổi lạc dấu muôn chân. Làm sao góp lại nâng xem thử. Những bước vu vơ xa lại gần.Thôi đã tan rồi vạn gót hương Của người đẹp tới tự trăm phương. Tan rồi những bước không hò hẹn Đã bước trùng nhau một ngả đường.Cây mở cành xanh, nghiêng lá phơi; Bụi gieo trên lá, dội nên lời Bâng khuâng kể lại bao câu chuyện Của những bàn chân rỗ dấu đời.Đã vậy bao lần rồi thế nhỉ ? Và sau này nữa, dấu chân ai Sẽ ghi rồi xoá trên đường bạc Mỗi lúc trời đau gió thở dài.

Đẹp xưa

Tặng Tô Ngọc VânNgập ngừng mép núi quanh co Lưng đèo quán dựng, mưa lò mái ngang… Vi vu gió hút nẻo vàng. Một trời thu rộng mấy hàng mây nao.Dừng cương nghỉ ngựa non cao Dặm xa lữ thứ kẻ nào héo hon…Đi rồi, khuất ngựa sau non; Nhỏ thưa tràng đạc, tiếng còn tịch liêu… Trơ vơ buồn lọt quán chiều Mái nghiêng nghiêng gửi buồn theo hút người

Đi giữa đường thơm

Tặng Thạch LamĐường trong làng: hoa dại với mùi rơm… Người cùng tôi đi dạo giữa đường thơm, Lòng giắt sẵn ít hương hoa tưởng tượng. Đất thêu nắng, bóng tre, rồi bóng phượng Lần lượt buông màn nhẹ vướng chân lâu: Lên bề cao hay đi xuống bề sâu? Không biết nữa – Có chút gì làm ngợp Trong không khí… hương với màu hoà hợp…Một buổi trưa không biết ở nơi nào, Như buổi trưa nhè nhẹ trong ca dao, Có cu gáy, có bướm vàng nữa chứ Mà đôi lứa đứng bên vườn tình tự. Buổi trưa này xưa kia ta đã đi, Phải cùng chăng? Lòng nhớ rõ làm chi! Chân bên chân, hồn bên hồn, yên lặng, Người cùng tôi đi giữa đường rải nắng, Trí vô tư cho da thở hương tình, Người khẽ nắm tay, tôi khẽ nghiêng mình. Như sắp nói, nhưng mà không – khóm trúc Vừa động lá, ta nhận vào một lúc Cả không gian hồn hậu rất thơm tho; Gió hương đưa mùi, dìu dịu phất phơ… Trong cảnh lặng, vẫn đưa mùi gió thoảng… Tri bâng quơ nghĩ thoáng nhưng buồn nhiều: “Chân hết đường thì lòng cũng hết yêu”. Chân đang bước bỗng e dè dừng lại – Ở giữa đường làng, mùi rơm, hoa dại….

Đi rất êm

Ði rất êm, bước êm nữa, người ôi! Tiếng động gần, dư thanh gợi xa xôi..Phòng yên tĩnh, chớ làm phòng vắng vẻ! Hồn mới lim dim, bước giùm nhè nhẹ.Hé cửa vừa, cành lả qua song Cho bóng xuống mi, cho bóng xuống lòng.Tai ê chề chỉ vừa nghe gió lá, Trí mệt mỏi, buông chi lời nói lạ!Ru cho tôi ngủ dưới bóng mi người; Nhìn tôi đi, xin miệng thắm cứ cười..Trong giấc đẹp sẽ thấy trời mở rộng, Không gian hồng, đời nhuộm màu hy vọng.Tôi sẽ giơ tay để đón rước Ðời; Ðón giúp cho đôi tay ngắn chơi vơi..Nhưng phòng rất vắng, bước giùm nhè nhẹ: Hồn yên tĩnh, chớ làm hồn quạnh quẽ…Ði rất êm, bước êm nữa, người ôi! Với lòng buồn xin nhớ gọi Xa-xôi..

Điệu buồn

Mưa rơi trên sân. Mái nhà nghiêng dần… Ôi buồn trời mưa!Nhìn trăm sao buồn Của mưa trên sân… Ôi lòng buồn chưa! Ðêm xa xuống gần,Biết sao nói năng. Nhớ chi bâng khuâng. Cửa the gió rình; Vườn cau nước dâng.Mưa rơi đều đều Trên từng ngói kêu, Trên từng ngói vang…Trên từng ngói xanh Lệ rêu muôn hang.

Em về nhà

Thôi sáng hung rồi em hãy đi Tự nhiên em nhá! Chớ buồn chi. Suốt ngày nhắc nhở em từng phút Anh đoán thuyền em đến bến gì.Này lúc bên đường bóng đứng trưa Thuyền em qua thác sóng xô lùa Sông êm, bãi cát con cò đứng. Khỏi vực, lòng em hết sợ chưa?Tới ngã ba sông, nước bốn bề, Nửa chiều gà lạ gáy bên đê. Làng xa lặng lẽ sau tre trúc; Bến cũ thuyền em sắp ghé vềKhi bóng hoàng hôn phủ núi xa, Khi niềm mơ tưởng vướng chân, và Khi cầm không được anh ngồi khóc; Ấy lúc em tôi đã tới nhà.

Ê chề

Ta lại mỉa mai rồi Sao lại buồn thế ấy! Xuôi đường mây nước trôi Bỏ lại lòng ta vậyĐôi tay không tín mộ Chỉ lạc hướng thiên đàng Linh hồn tôi goá bụa Đơn chiếc giữa đau thươngMong trốn tránh bơ vơ Tôi đem tình bán rẻ Cho vạn khách thờ ơ Và lòng tôi đã ếMột chiếc linh hồn nhỏ Mang mang thiên cổ sầu Những nàng tiên dần chết Mơ mộng thuở xưa đâu

Gánh xiếc

Có chàng ngơ ngác tựa gà trống, E đến trăm năm còn trẻ thơ Tám tuổi một chiều trong rạp xiếc Yêu nàng cưỡi ngựa uốn thân tơ.Điệu kèn rộn rịp nâng chân ngựa Nhịp với lòng trai mở cánh yêu, Nhạc buồn thu – chở hồn đường sá! Lẫn với hùm, voi, gái lệ kiều.Gái lệ kiều đi với ngựa, voi; Về nhà, đứa bé vẫn đùa chơi Nhưng lòng trẻ đã theo đoàn xiếc Xếp với màn to của rạp đờiGánh xiếc đi qua chỉ một lần, Bây gìơ có lẽ đã chia tan… Và nàng cưỡi ngựa đâu rồi nhỉ? Ngơ ngác chàng trai tự hỏi thầm

Giấc ngủ chiều

Tặng Hoàng ĐạoThức dậy, nắng vàng ngang mái nhạt, Buồn gieo theo bóng lá đung đưa Bên thềm – Ai nấn lòng tôi rộng, Cho trải mênh mông buồn xế trưa.Than ôi, trời đẹp nhưng trời buồn, Như cảnh tươi màu rạp cải lương Tôi đội tang đen cùng mũ trắng, Ra đi không hẹn ở trên đường.Rưng rưng hoa phượng màu thương nhớ; Son đậm bên thành một sắc xưa; Cánh rực đòi cơn rơi lối đỏ, Bên chân ghi đọng dấu bao giờ.Không khí vờn xoay, mộng rã tan; Tưởng như tim đã cũ muôn vàn. Thâu qua cái ngáp dài vô hạn Hình ảnh lung lnh vũ trụ tàn.