Cũng giống như cái tên “Điêu Tàn”, bao trùm những vần thơ của Chế Lan Viên chính là sự tang thương của một thời khó khăn. Chính những vần thơ này đã làm nên khí chất, sắc thơ và tình điệu thẩm mỹ cho trường phái thơ nổi tiếng này, và cũng từ đấy ghi lại một dấu son khó phai trong lịch sử thi ca Việt Nam hiện đại.Ngay dưới đây, chúng tôi xin trích nguyên tập thơ Điêu Tàn (P1) đến quý độc giả yêu thơ nhé!
Cái Sọ NgườiNày chiếc sọ người kia, mi hỡi! Dưới làn xương mỏng mảnh của đầu mi Mi nhớ gì, tưởng gì trong đêm tối?Mi trông mong ao ước những điều chi?Mi nhớ đến cảnh pháp trường ghê rợn Sọ muôn người lần lượt đuổi nhau rơi? Hay mi nhớ những đêm mờ rùng rợn Hồn mi bay trong đốm lửa ma trơi?Có tìm chăng, những chiều không tiếng gió Của người mi thi thể rữa tan rồi? Có tưởng lại mảnh hồn mi đau khổ Đang lạc loài trong Cõi Chết xa xôi?Hỡi chiếc sọ, ta vô cùng rồ dại Muốn riết mi trong sức mạnh tay ta! Để những giọt máu đào còn đọng lại Theo hồn ta, tuôn chảy những lời thơTa muốn cắn mi ra từng mảnh nhỏ! Muốn điên cuồng nuốt cả khối xương khô! Để nếm lại cả một thời xưa cũ Cả một dòng năm tháng đã trôi xa!

Những Sợi Tơ Lòng

Tôi không muốn đất trời xoay chuyển nữa Với tháng ngày biền biệt đuổi nhau trôi Xuân đừng về! Hè đừng gieo ánh lửa! Thu thôi sang! Ðông thôi lại não lòng tôi!Quả đất chuyển giây lòng tôi rung động Nỗi sầu tư nhuần thấm cõi Hư Vô! Tháng ngày qua, gạch Chàm đua nhau rụng Tháp Chàm đua nhau đổ dưới trăng mờ!Lửa hè đến! Nỗi căm hờn vang dậy! Gió thu sang thấu lạnh cả hồn thơ! Chiều đông tàn, như mai xuân lộng lẫy Chỉ nói thêm sầu khổ với ưu tư!Tạo hoá hỡi! Hãy trả tôi về Chiêm quốc! Hãy đem tôi xa lánh cõi trần gian! Muôn cảnh đời chỉ làm tôi chướng mắt! Muôn vui tươi nhắc mãi vẻ điêu tàn!Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnh Một vì sao trơ trọi cuối trời xa! Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránh Những ưu phiền, đau khổ với buồn lo!

Mộng

Ta vừa thấy bóng Nàng trên cỏ biếc Suối tóc dài êm chảy giữa giòng trăng Ta vừa nghe giọng sầu bi tha thiết Của Chiêm nương gờn gợn sóng cung HằngMộng tàn rồi! Bóng người Chiêm nữ ấy Biết tìm đâu, lòng hỡi, dưới trăng ngà! Trên trời cao giòng Ngân kia lặng chảy Thấy cùng chăng tha thiết bóng xiêm qua?Ta lặng lẽ nhìn ra ngoài cửa Tháp Cả đêm nay vì sao buồn man mác! Ngàn lau vàng hoa trắng ngập bao laVẳng đâu đây, rùng rợn dưới trăng mờ Tiếng xương người mạnh va sườn quách gỗ Rùng rợn như… tiếng vỡ sọ dừa ta!

Điệu Nhạc Điên Cuồng

Hầu ran nóng, lửa hồng bừng cháy mắt Máu hồng tươi lay vỡ cả thành tim Ðâu điệu nhạc điên cuồng ta khao khát Chẳng vang lên tràn ngập suối träng êm?Ðem mau đây, chiếc sọ dừa ứ huyết Chiếc xương khô rợn trắng khí tinh anh! Và rót mau trong hồn ta tê liệt Những nguồn mơ rồ dại, hỡi yêu tinh!Ta sẽ nhịp khớp xương lên đỉnh sọ Ta sẽ ca những giọng của Hồn Ðiên Ðể máu cạn, hồn tàn, tim tan vỡ Ðể trôi đi ngày tháng nặng ưu phiền!Ðể hưởng lấy một giờ không tục lụy Ðể uống vào một phút chết say sưa! – Nhạc trần gian khôn vui hồn quạnh quẽ Rượu trần gian gây nhớ vết thương xưa

Ngủ Trong Sao

Ta để xiêm lên mây, rồi nhẹ bước Xuống dòng Ngân loà chói ánh hào quang Sao tán loạn đua bơi trên mặt nước Tiếng lao xao dội thấu đến cung HằngRồi trần truồng, ta nằm trên điện ngọc Hai tay cuồng vơ níu áo muôn tiên Đầu gối lên hàng Thất tinh vừa mọc Hồn giạt trôi về đến nước non ChiêmTa gặp Nàng trên một vì sao nhỏ Ta hôn Nàng trong bóng núi mây cao Ta ôm Nàng trong những nguồn trăng đổ Ta ghì Nàng trong những suối trăng xaoNàng không nói, không cười, không than thở Theo ta về sao Đẩu ở chân trời Trên má ta lệ Nàng đâu bỗng nhỏ Ôm má ta, Nàng sẽ bảo đôi lờiNhưng mà trăng! nhưng mà sao! nhưng mà gió! Ồn ào lên, tán loạn chạy quanh ta Phút hỗn độn qua rồi. Trời! Đau khổ! Bóng Chiêm nương dần khuất dưới sương saĐêm hôm nay ngồi đây trên bờ bể Ta lặng đếm thử bao nhiêu thế kỷ Đã trôi trong một phút vội vàng qua Ta lắng nghe những thế giới bao la Tụ họp lại trong lòng muôn hột cát Dòng tư tưởng lần trôi trong Lầm Lạc Hồn say sưa vào khắp cõi Trời Mơ Ai kêu ta trong cùng thẳm Hư Vô? Ai réo gọi trong muôn sao, chới với? – Nàng, nàng, nàng, thôi chính nàng đương mong đợi

Đừng Quên Lãng

Ôi rồ dại muôn người trên quả đất Trí vô tư theo đuổi mộng ngông cuồng Ở trần gian, muốn thoát khói U Buồn Trong cõi sống, ưng ra vòng khổ sở Đua nhau cười, không đua nhau nức nở Tháng ngày qua, theo đuổi ánh Vui Tươi Ôi biết bao rồ dại của muôn người! Họ muốn lấy Màn Quên che lấp cả Cả Đau Thương, cả Dĩ Vãng xa xôi! Hỡi muôn người, hãy xa dòng Quên Lãng Để sầu, lo, buồn, giận đắm say lòng Cứ yêu thương, cứ nhớ tiếc, mơ mòng! Những cảnh cũ không bao giờ còn nữa Cho đến lúc hồn ta trong hơi thở Vẫn yên vui về cõi chết xa xôi! Vì U Buồn là những đoá hoa tươi Và đau khổ là chiến công rực rỡ Quên sao được! hỡi loài người ngu dại Quả tim ta là một khối U Buồn Mạch máu ta là những mối Đau Thương Mà quả đất là khối sầu vô hạn Mà mỗi người là một lời ta thán Của Hóa Công reo rắc xuồng trần ai! Cứ khóc đi những cảnh cũ xa xôi! Cho hồn ta rộng lan vào Dĩ Vãng Cứ than đi những ngày vui có hạn Cho thân ta tan với hạt châu rơi!

Ta

Sao ở đâu mọc lên trong đáy giếng Lạnh như hồn u tối vạn yêu ma? Hồn của ai trú ẩn ở đầu ta? Ý của ai trào lên trong đáy óc Để bay đi theo tiếng cười, điệu khóc?Biết làm sao giữ mãi được Ta đây Thịt cứ chiều theo thú dục chua cay! Máu cứ nhảy theo nhịp cuồng kẻ khác! Mắt theo dõi Tinh hoa bao màu sắc! Đau đớn thay cho đến cả linh hồn Cứ bay tìm Chán Nản với U Buồn Để đỉnh sọ trơ vơ tràn ý thịt! Mà phải đâu đã đến ngày tiêu diệt!Ai bảo giùm: Ta có có Ta không?

Mồ Không

Và xương khô, và sọ dừa, và thịt nát Và hơi âm rờn rợn của yêu tinh Loài người đã mang đi qua mộ khác Để lòng ta trống trải khí thiêng linhThôi vắng bặt từ nay bao giây phút Mà tiếng cười ghê rợn dậy vang mồ! Mà hơi khóc rung dài giây gió lướt Mà thời gian náo động cõi Hư Vô!Hồn ma ơi! Hồn ma ơi! có nhớ Nơi mi hằng chôn gửi hận Trần Gian? Nơi đã khô của mi bao máu đỏ Bao tủy nồng, nào trắng với xương tàn?Mi có biết rồi đây trong những buổi Mà sao sa rung chuyển đáy mồ không Mà nắng chếch huyệt sâu um cỏ dại Ta buồn thương, nhớ tiếc, với trông mong?Hồn ma ơi! Trong những đêm u tối Mi tung mây về chân trời vòi vọi Hãy mau nghiêng cánh lại ở bên mồ Phủ lòng ta say đắm chút hương mơ!Lời của mồ không:Ở đâu rồi, người nhớ mong yêu tưởng Mà phách hồn vừa ôm ấp trong tay? Quá xa xôi phút giây chan chứa mộng! Vỡ tan rồi! cốc rượu ứa hơi say!Nàng hỡi Nàng! trên tay ta là mộ trống Trong lòng ta là huyệt bỏ, với trong hồn Là mồ không lạnh lùng sương giá đọng Toàn khổ đau, sầu não với lo buồn!Hãy cho ta lúc vui trên tay khác Một chút Thương an ủi tấm lòng đau Như hồn ma, trong khi về mộ khác Còn đôi hồi dừng cánh viếng mồ sâu

Trên Đường Về

Một ngày biếc thị thành ta rời bỏ Quay về xem non nước giống dân Hời ……………………………. …………………………….Đây, những Tháp gầy mòn vì mong đợi Những đền xưa đổ nát dưới Thời Gian Những sông vắng lê mình trong bóng tối Những tượng Chàm lở lói rỉ rên thanĐây, những cảnh ngàn sâu cây lả ngọn Muôn Ma Hời sờ soạng dắt nhau đi Những rừng thẳm bóng chiều lan hỗn độn Lừng hương đưa, rộn rã tiếng từ qui!Đây, chiến địa nơi đôi bên giao trận Muôn cô hồn tử sĩ hét gầm vang Máu Chàm cuộn tháng ngày niềm oán hận Xương Chàm luôn rào rạt nỗi căm hờnĐây, những cảnh thái bình trong Chiêm quốc Những cô thôn vàng nhuộm nắng chiều tươi Những Chiêm nữ nhẹ nhàng quay lại ấp Áo hồng nâu phủ phất xõa lời vuiĐây, điện các huy hoàng trong ánh nắng Những đền đài tuyệt mỹ dưới trời xanh Đây, chiến thuyền nằm mơ trên sông lặng Bầy voi thiêng trầm mặc dạo bên thànhĐây, trong ánh ngọc lưu ly mờ ảo Vua quan Chiêm say đắm thịt da ngà Những Chiêm nữ mơ màng trong tiếng sáo Cùng nhịp nhàng uyển chuyển uốn mình hoaNhững cảnh ấy Trên Đường Về ta đã gặp Tháng ngày qua ám ảnh mãi không thôi Và từ đấy lòng ta luôn tràn ngập Nỗi buồn thương nhớ tiếc giống dân Hời

Đọc Sách

Ta nằm đọc sách trong vườn chuối Chim khách trên nhành hót líu lo Gió bay nhộn nhịp không ra lối Hoa tàn luống cuống chẳng nên thơTrời xanh ới hỡi! xanh khôn nói Hồn tôi muốn hiểu chẳng cùng cho! Có cánh chim gì bay chới với Chết rồi! Nó lạc giữa Hư Vô!Kìa kìa nắng nở hoa muôn sắc Trên những tầu tiêu rợn ý trinh Kìa kìa, nắng bọc muôn hình xác Những nét thơ tràn cổ sách xinh

Chiến Tượng

Chim câm tiếng, nắng chiều không dám động Lá vàng kia sợ hãi cũng thôi rơi Làn suối trắng nghẹn lời trong ngàn rộng Bên hàng cây kinh khủng bặt hơi cườiTrên thảm lá máu chim muông loang lổ Tiếng ai đi rung động cả ngàn sâu? Hay im lặng chuyển mình trên màu đỏ? Hay rừng xanh lăn nhẹ khối u sầu?Giữa ngàn rậm, muôn cây chen lá thắm Voi Chàm đi lẳng lặng, dáng uy linh Cũng rung chuyển, dưới chân ngài, rừng núi thẳm Dưới chân ngài rên rỉ lá vàng, xanhNgài lặng đi mắt mờ sau màn lệ Nỗi lo sầu mong nhớ quấn theo chân Trên lưng già, chiếc bánh không vắng vẻ Phô tàn xanh tua đỏ ánh châu trongBên sông vắng voi Chàm thôi cất bước Để hồn trôi theo sóng đến trời xa Đến trời xa, nơi gió vàng tha thướt Bên lâu đài lặng ngủ dưới sương mờĐến trời xa, nơi chiều kia, chiến tượng Nặng nề đi theo tiếng trống thu không Lúc trong tối, cờ đào dần lặng rụng Lúc sông chiều, phơn phớt áng sương hồng!Nơi một sáng Đồ Bàn vang tiếng hát Muôn binh Chàm thắng trận giở quân về Đàn chiến tượng, trong hương trầm man mác Cùng oai hùng, lặng lẽ, nặng nề điNơi, một tối, máu gào vang chiến địa Nơi, loa vang, ngựa hí, với đầu rơi Bầy voi Chàm hung hăng như sóng bể Hung hăng theo ánh lửa của dân HờiNơi, ôi những nơi, từ xưa kia, rực rỡ Những lâu đài, thành quách, với cung đền! Nơi ngựa hí xương rền vang trong gió Nơi vang lừng tiếng hát vạn dân Chiêm!Những cảnh ấy thoáng về bên chiến tượng Khiến voi Chàm hồi hộp lặng nhìn ngây Tiếng sông réo vang lừng trong nắng rụng Mà tưởng như Dĩ Vãng đến gần đâyNgài vội bước trong giòng sâu đón lấy Những ngày xưa theo nước cuộn trôi về Nhưng nước chảy, mơ tan, Ngài bỗng thấy Cả không gian nhuần đượm vẻ sầu bi!Chiến tượng bỗng gầm vang trong gió rét Để dư âm rung chuyển cả ngàn xanh Trong không trung tưởng vừa vang tiếng sét Và muôn tinh cầu toang vỡ dưới trời thanh

Tạo Lập

Trời hỡi trời! Hôm nay ta chán hết Những sắc màu hình ảnh của Trần Gian! Thịt bại rồi, nhãn quan đà lả mệt Thú điên cuồng ao ước vẫn khôn ngăn!Ta nhắm mắt mặc yên cho Hiện Tại Biến dần ra Dĩ Vãng ở trên mi Thay đổi rồi vẫn còn thay đổi mãi Không gian kia còn lúc chuyển thiên đi!Nhắm mắt lại cho cả bầu bóng tối Mênh mang lên, bát ngát tựa đêm sâu Cho hồn phách say sưa trong giả dối Về cõi âm chờ đợi những bao lâuCho từng sóng quỷ ma dần hiển hiện Cho lời kêu, tiếng rú bật vang tai Cho lăn lóc, hôn mê trong Ảo Huyễn Lãng quên đi giây phút cảnh trần ai!Cho hồn ta vụt bay lên vời vợi Trong bóng đêm u ám của hàng mi Kiêu ngạo rằng: “Đây là bầu thế giới Tạo lập ra trong một phút sầu bi”

Nắng Mai

Bóng đêm tan trên đồng xanh vô tận Nắng trời bay phấp phới bọc muôn cây Chốn cao xa, trên trán giời không giới hạn Làn tóc mây đùa rỡn bảo nhau bayCả vũ trụ biến dần ra ánh sáng Nước sông Linh hòa lẫn nắng trời tươi Nắng trời tươi, tưng bừng bay tản mạn Gợi lòng ta bao dấu vết xa xôiTa vẫn thấy hồn ta buồn ủ rũ Và cõi lòng dày đặc bóng đêm mờ Vì, bạn ơi, trong bao tia nắng rỡ Tia nào đâu rơi tự nước Chàm ta?

Tắm Trăng

Ta cởi truồng ra! Ta cởi truồng ra! Ngoài kia trăng sáng chảy bao la Ta nhảy vào quay cuồng thôi lăn lộn Thôi ngụp lặn trong ánh vàng hỗn độn Cho trăng ghì, trăng riết cả làn daAi cởi dùm ta? Ai lột dùm ta? Chưa lõa lồ thịt còn nằm trong da! Chưa trần truồng óc còn say trong ý! Trăng chưa lấp đầy xương, chưa ngấm tủy Hồn vẫn còn chưa uống hết hương hoaTôi là kết tinh của ánh trăng trong Sao không cho tôi đến chốn Hư Không? Tôi muốn ngồi, trăng cứ đè tôi xuống! Khát lắm rồi! Hãy mau cho tôi uống! Cho nguôi đi nhớ tiếc với trông mong!Đã hết trăng rồi! Đã hết trăng rồi! Không! Không đâu! Trên những đảo mây trôi Vừa dâm dục ôm trăng vờ vật ngủ Còn rất nhiều những suối vàng rực rỡ Múc ào đi, trút cả xuống hầu tôi!

Xương Khô

Chiều hôm nay, bỗng nhiên ta lạc bước Vào nơi đây, thế giới vạn cô hồn Hơi người chết toả đầy trong gió lướt Tiếng máu kêu rung chuyển cỏ xanh nonTrên một nấm mộ tàn ta nhặt được Khớp xương ma trắng tựa não cân người Tủy đã cạn, nhưng vẫn đầm hơi ướt Máu tuy khô, còn đượm khí tanh hôiPhải hay chăng đêm qua khi thuyền mộng Của Nàng Trăng vào đến bến mây xa Một cô hồn về đây, theo gió lộng Trên mộ tàn, tìm lại dấu ngày qua?Rồi giữa cảnh sương mờ, sao nhỏ lệ Tiếng mõ vang náo động những thương vong Trống cầm canh xa vang nơi cõi thế Hồn yêu tinh chợt thấy động tơ lòng?Rồi lấy ra một khớp xương rợn trắng Nút bao giòng huyết đẫm khí tanh hôi Tìm những “miếng trần gian” trong tủy cạn Rồi say sưa, vang cất tiếng reo cườiTiếng gà bỗng từ đâu vang dội lại Hồn yêu tinh sực tỉnh giấc mơ nồng Và vội vã trở về mồ u tối Quên làn xương trong cỏ đắm sương trongHỡi yêu tinh (mà dấu trăng còn tỏ rõ Trên nền xương, mà chân dẫm chửa phai mờ trên nấm mộ) mau vang lời nức nở! Ta chờ ngươi trong những buổi đem mơ!Ta muốn thấy mi kêu gào, mi than thở Ta muốn ngạc mi khóc lóc, mi van lơn! Ta muốn trông, từ mắt mi, máu đỏ Từ đầu mi, não trắng, rủ nhau tuôn!

Đám Ma

Hãy về đây! Về bên ta mi hỡi! Đem cho ta những phút rởn kinh hồn Những phút mộng điên cuồng, mơ dữ dội! Ta sẽ vui giao trả khớp xương tànDưới hàng tre cao gieo làn bóng mảnh Ánh đuốc mờ nhợt nhạt lạnh lùng soi Chiếc hòm con êm đi trong sương lạnh Người mẹ già nức nở lên đôi hồiTa lặng lẽ nhìn muôn sao tự hỏi – Mảnh hồn ta tiêu diệt tự bao giờ? Mà trong chiếc hòm con kia u tối Có phải chăng thi thể của người ta? Văng vẳng nghe trong không giới bao la Một vì sao êm gieo lời đáp lại!

Những Nấm Mồ

Hãy chôn sâu nụ cười trên môi thắm Hãy giết đi lời hát đáy hầu người Đừng tìm nữa, của hoa tươi, sắc thắm Của muôn chim, tiếng ngọc bạn lòng ơi!Vì mỗi phút vui tuổi thêm nhắc tới Những điên cuồng chôn tận đáy hồn mơ Những sầu muộn trong thành tim u tối Trong mắt buồn, hình ảnh buổi ngây thơCả Dĩ Vãng là chuỗi mồ vô tận Cả Tương Lai là chuỗi huyệt chưa thành Và Hiện Tại, biết cùng chăng hỡi bạn Cũng đương chôn lặng lẽ chuỗi ngày xanh!Trong nắng hè lá tươi đà đổi sắc Dệt mùa thu sắp đến. Tựa đời ta Chuỗi ngày xanh hùa theo nhau phai nhạt Dệt tấm màn quàng liệm tấm hồn ta!

Tiếng Trống

Trống cầm canh đâu đây nghe nặng trĩu Trong tha ma dày đặc khí u buồn Và vô tình, lay động những linh hồnBỗng, vội vàng trong bao mồ lạnh lẽo Liên miên giăng dưới ánh mờ trăng yếu Những bóng người vùn vụt đuổi bay ra!Những cô hồn! Không khí lặng như tờ Sao thôi rụng. Lá vàng trăng biếng giãi Giòng Linh Giang nước mờ không dám chảyCác cô hồn lặng ngắm cõi Hư Vô Rồi đua nhau trở lại trong trăm mồ Để kinh khủng Trần Gian niềm sợ hãi

Bóng Tối

Cả cảnh vật trần gian cùng mờ xoá Trong màn đen huyền bí. Ta bảo lòng “Ngày mai đây muôn loài đều tan rã Vũ trụ kia rồi biến ra Hư Không!”Nhưng ai bảo đêm trần là cõi Chết? Này, muôn cây chắp nối điệu than dài Này nghe chăng trong trời sâu mờ mịt Tiếng muôn trùng rên rỉ giọng bi ai?Trong làng xa, tiếng trẻ thơ kêu khóc Đàn chó già nguyền rủa bóng đêm lan Và mõ làng não nùng reo lốc cốc Tựa đầu lâu reo dưới khớp xương tànCũng như thế, nơi xa xăm trong cõi Chết Bao cô hồn vẫn sống tháng ngày qua Nước non Chàm chẳng bao giờ tiêu diệt Tháng ngày qua vẫn sống với đêm mờTa hãy nghe, trong mồ sâu lạnh lẽo Tiếng thịt người nảy nở tiếng xương rên Ta hãy nghe, mơ màng trong cỏ héo Tiếng cô hồn lặng thở khí trời đêm!Ta hãy nghe, trong lòng bao đỉnh Tháp Tiếng thở than, lời oán trách cơ trời Ta hãy nghe, trong gạnh Chàm rơi lác đác Tiếng máu Chàm ri rỉ chảy không thôiLòng hỡi lòng! biết đâu là Âm giới? Biết nơi đâu Cõi Sống của muôn người? Trong U Minh hồn ta đương lạc lối Trông tháng ngày, yên để lệ sầu rơi!
Đọc những vần thơ, bạn cảm nhận thế nào? Với mạch cảm xúc đó, mời bạn tham khảo thêm phần 2 của tập thơ “Điêu Tàn” nhé. Những vần thơ này lấy từ nguồn cảm hứng từ cuộc sống nên rất gần gũi với mọi người. Chúc các bạn luôn vui vẻ, mạnh khỏe, thành công nhé!